کوهسنگی، از قدیمی‌ترین و به نام‌ترین جاهای دیدنی مشهد است. این پارک بزرگ و کهن سال در جنوب غربی شهر مقدس مشهد در انتهای خیابان کوهسنگی واقع شده است. میزبون شما همراهان همیشگی خود را به دیدار از این پارک بزرگ طبیعی دعوت می‌کند.
قرارگرفتن دو کوه کله قندی به طور جدا و مستقل از رشته کوه بینالود، آن هم در محوطۀ شهری مشهد، سبب شده است که این دو کوهِ سنگی کله قندی به نام کوهسنگی خوانده شوند. بین این دو کوه جدا افتاده از اصل و رشته کوه بینالود که اصل و ریشۀ این دو کوه است بزرگراه آسیایی فاصله انداخته است. امروزه با گسترش مشهد قلل دیگری از رشته کوه بینالود به محوطۀ شهری پیوسته شده‌اند. اما به هر حال فاصلۀ بین این دو کوه با رشته کوه همچنان به قوت خود بر جای است.
پیشینه کوهسنگی
شاه عباس در سال ۹۵۵ هجری قمری به سن شانزده سالگی رسید و در همان سال تاج پادشاهی را بر سر گذاشت. می‌خواهید بدانید این ماجرا به کوهسنگی چه ارتباطی دارد؟ صبور باشید. خواهم گفت. شاه عباس در دامنۀ کوهسنگی و با دستان مرشد قلی استاجلو تاج شاهی را بر سر گذاشت.
کوهسنگی: منطقه‌ای ییلاقی
تا سال ۱۳۱۰ هجری شمسی یعنی چیزی حول و حوش ۳۰۰ سال پس از ماجرای تاج‌گذاری شاه عباس شانزده ساله، کوهسنگی ساختار طبیعی خود را داشت و به عنوان منطقه‌ای ییلاقی با جاذبه‌‌های طبیعی از جمله کوه‌های سهل الصعود و باغ‌‌های سرسبز و چشم‌اندازهای طبیعی و رودخانه‌‌ها و آب و هوای معتدل، اقامتگاهی سیاحتی بود. بله، تا آن زمان هنوز دست بشر به طبیعت بکر آن نرسیده بود.
ورود اولین امکانات به این منطقۀ ییلاقی
در همین سال، یعنی سال ۱۳۱۰، انسان و ذهن خلاقش به این طبیعت بکر دست برد و باعث شد امکانات سیاحتی از قبیل استخر و قنات در این باغ سبز و سرخ ایجاد شود. حضور انسان در طبیعت بکر مسبب وسعت و شهرت این باغ زیبا شد. تا اینکه در سال ۱۳۱۸ آلمانها دست به کار احداث ساختمانی دو طبقه در دل این باغ دلگشا شدند.
آلمانها علاوه بر احداث ساختمان دو طبقه، به جدول‌کشی خیابان‌ها و نرده‌کشی و گل‌کاری پرداختند و سبب شدند که کوهسنگی از حال و هوای وحشی خود درآید و شکل و شمایل یک پارک طبیعی را به خود بگیرد.
هدیه‌های شهردار میلان
جالب است بدانید که در آن زمان، شهردار وقت شهر میلان، چند مجسمه به شهردار مشهد هدیه کرد. این هدایا عبارت بودند از دو عدد مجسمه شیر سنگی که در قسمت درب ورودی کوهسنگی نصب شد و دو مجسمه انسانی که در کنار استخر بزرگ این پارک درست روبه‌روی رستوران و تالار پارک نصب شدند. این دو مجسمۀ انسانی و تاج سر در پارک پس از انقلاب اسلامی برچیده شدند.
گسترش مشهد = وسعت کوهسنگی
همین طور که روز به روز شهر مشهد گسترش می‌یافت پارک کوهسنگی نیز پا به پای مشهد وسعت می‌گرفت. تا اینکه در سال ۱۳۴۰ هجری شمسی این پارک از طریق خیابانی وسیع و عریض و مشجر، موسوم به خیابان کوهسنگی، به بدنه اصلی شهر مشهد متصل شد. این خیابان حتی امروزه هم از بهترین و مهمترین خیابانهای اصلی شهر مشهد شمرده می‌شود و امتداد همین خیابان به راه آهن می‌رسد.
تفرج‌گاه پیشین و بوستان خوش امروز
این پارک ییلاقی بی‌نظیر با تالار و رستوران مجللی که داشت و هم اکنون هم باقی است در زمان پهلوی تفرج‌گاه شاه و ثروتمندان بود. امروزه در همین تالار و رستوران امکان برگزاری مراسم وجود دارد. در ضمن مسافران و گردشگران نیز می‌توانند در این رستوران غذای مورد علاقۀ خود را سفارش دهند و نوش جان کنند. در آن زمان اولین باغ وحش در ضلع غربی همین پارک احداث شده بود که بعد از انقلاب اسلامی تخلیه شد و حالا در همان محل یک آسمان خراش جا گرفته است. این آسمان خراش برج الیزه نام دارد و از هر قسمت شهر مشهد قابل رئویت است. امروزه باغ وحشی مجزا در مشهد وجود دارد که در مجاورت پارک جنگلی وکیل آباد قرار گرفته است.
کوهِ سنگی
پارک بزرگ و طبیعی کوهسنگی در مشهد شبیه یک مثلث سنگی است که از هر طرف نگاهش کنید سطوح سنگی آن را خواهید دید. امروزه بر روی سنگ‌های کوه، پله‌ایی یا پله‌مانندهایی ساخته شده است که صعود به قلۀ کوه را بسیار آسان می‌کند. به طوری که می‌توان این کوهنوردی را با پیاده‌روی در سطحی شیبدار مقایسه کرد و یکی دانست. این را می‌گویم که بدانید حتی اگر اهل ورزش و کوهنوردی نیستید یا اگر با کودکان همسفر هستید، یا اگر خدایی نکرده از درد پا و زانو رنج می‌برید باز هم می‌توانید به بالای کوه برسید.
مسیر صعود به کوه
مسیر صعود به کوه هم گل‌کاری شده است و هم نورپردازی. بر این اساس شما چه شب یا چه روز، هر زمان که مسیر کوه را طی کنید شاهد زیباترین مناظر طبیعی و شهری هستید. آری هم طبیعی، هم شهری. چون از فراز این سنگ‌های زیبا می‌توانید زیبایی‌های پایین کوه را ببینید. بخشی از این زیبایی‌ها متعلق است به فضای داخل پارک که سبز است و شامل هفت باغ است که به جای خود هر هفت باغ را نام خواهم برد. بخشی دیگر فضای شهر است که شامل ساختمان‌ها و خیابان‌ها و ماشین‌ها و در کل زندگی شهری و شهر نشینی می‌شود. هر دو منظره زیبا و دیدنی هستند. این کوهِ سنگی بزرگ را می‌توان یکی از بام‌های مشهد نیز خواند. چون از فراز این کوهِ سنگی تمام مشهد را می‌توانید ببینید.
مشهد؛ کلان شهر مقدس، پایتخت معنوی ایران
نمای فراز کوه در شب
اگر در شب به بالای کوه برسید و از آن بالا به شهر نگاه کنید گنبد حرم مقدس رضوی از دور می‌درخشد و شما را فرا می‌خواند. ماشین‌ها با رنگ‌های زرد در یک سمت خیابان در جریان هستند و با رنگ قرمز در طرف دیگر. چراغ‌های خیابان‌ها همچون ریسه‌هایی هستند که از آمدن شادی و مژدۀ وصل یار خبر می‌دهند. چراغ‌های خانه‌ها هر یک ستاره‌ای هستند که به جای درخشش در آسمان، روی زمین می‌درخشند. آری از فراز این کوه سنگی بزرگ و بلند و تنومند می‌توانید ببینید که زندگی در شب‌ها در مشهد چقدر و چطور در جریان است.
نمای فراز کوه در روز
اگر در روشنایی روز و در حضور خورشید روز افزون بر فراز کوه رسیدید توصیۀ میزبون را جدی بگیرید. سرتان را خم کنید و به جای تماشای دور دست‌ها نزدیک‌ترین فاصله را نگاه کنید. آری درست زیر پای خودتان. شما باغ‌ها، گل آرایی‌ها و فضاسازی پارک کوهسنگی را خواهید دید. تزئینات و فضاسازی این پارک بسیار زیبا و دیدنی است. از آنجا که شنیدن کی بود مانند دیدن توصیه می‌کنم با اجاره سوئیت در مشهد به این شهر مقدس سفر کنید. بعد از استراحت و زیارت به پارک بزرگ کوهسنگی تشریف ببرید حتماً از کوه بالا بروید و با دقت به پارک نگاه کنید.
هفت باغ
پارک بزرگ کوهسنگی بر اساس طرح‌های توسعۀ در نظر گرفته شده به یک مجموعۀ تفریحی گردشگری تبدیل شده است. این مجموعه شامل هفت باغ است که عبارتند از: باغ پذیرایی، باغ فرهنگی، باغ سنگی، باغ طبیعی، باغ آرامگاه، باغ ورزشی و باغ تفریحی. در آینده قرار است دریاچهٔ مصنوعی و جزیرهٔ پرندگان در میان آن، باغ موزۀ طبیعی، رستوران‌های مختلف بر فراز کوه و کنار دریاچه، دو مجموعهٔ شهربازی تابستانی و سرپوشیده و مسیر منوریل تفریحی در رینگ اطراف کوه‌ها ایجاد و احداث گردند.
شکوه و زیبایی طبیعت در مرکز شهر
این کوهِ سنگیِ ناب و محکم و مقتدر، تکه‌ای از طبیعت بکر و اصیل است. کوهی است که از سنگ‌های سخت، بر اثر گذر سال‌ها و سالیان متمادی ایجاد شده است. می‌خواهم بگویم این کوهِ بی‌نظیر و چشم‌نواز به طور کامل از دل طبیعت برآمده است و به هیچ شکلی هیچ دست و دخالتی از انسان و رفتارهای انسانی در آن نقشی نداشته است. در واقع تمام دخالت انسانی در همین حد بوده است که روی سنگ‌های درخشان این کوه عظیم چراغ‌هایی نصب کرده که نمایان‌گر راه باشند و دور و اطرافش را مهیا کرده که شکیل‌تر و دلرباتر شود. البته این نکته را هم لازم است اضافه کنم که فعالیت‌های انسانی محدودۀ اطراف کوهِ سنگی استوار را روز به روز بزرگ‌تر و وسیع‌تر کرده است. اما آنچه جالب و جذاب به نظر می‌رسد این است که کوهسنگی در یکی از پرترددترین و مهمترین خیابانهای شهر مشهد واقع شده است. خیابانی که شاید در گذشته‌های خیلی دور یعنی زمانی که این کوهِ سنگی در ان وجود داشته و امام رضا (ع) از کنار آن عبور کرده‌اند بدون شک وجود نداشته است. بعد رفته رفته شهر بزرگ شده و کوهسنگی را در بر گرفته است. در حال حاضر نیز این خیابان دقیقاً به دلیل وجود این کوهِ تماشایی به نام کوهسنگی خوانده و شناخته می‌شود. بنابراین در این مورد به خصوص شهر حرکت کرده است و خودش را به طبیعتی ناب و منحصر به فرد رسانده است؛ طبیعتی جذاب و خاص و باشکوه، طبیعتی که این بار از سنگ خالص تشکیل شده است و چطور می‌شود دریافت که چندین و چند هزار سال برای تشکیل و ایجاد آن زمان صرف شده است! چه طوفان‌ها و سیلاب‌ها و تابش‌های پرحرارتی را به جان و دل خریده است تا اینچنین باشکوه و تماشایی قد کشیده و بر فراز شهر ایستاده است! آیا این کوه نجیب بزرگان ایران زمین را از نزدیک ملاقات کرده است؟ آیا فردوسی توسی را بر فراز سنگ‌های زمختش نشانده است؟ آیا ابوالفضل بیهقی و بونصر دبیر را بر فراز سنگ‌هایش راه داده است؟ رستم دستان را چطور؟ آیا در زمان حیات رستم این کوه عظیم وجود داشته است؟ کوهسنگی می‌تواند یکی از بزرگترین و مهمترین و ارزشمندترین آثار تاریخی یا حتی باستانی ایران زمین باشد. اثری ناب و ارزنده که برای احساسش نیازی به تهیۀ بلیط نیست. چون آن قدر سخاوتمند است که بر فراز شهر درست در مرکز شهر ایستاده است و با آغوشی باز از تمام مهمانان شهر پذیرایی می‌کند. بدون شک کوهسنگی گرانقدر حملات کشنده و خونبار مغولان را هم به چشم دیده است. عجب صبری دارد این کوهِ پر غرور و مقاوم. خون دیده است و دم بر نیاورده است. هر زمان مهمان کوهسنگی بودید حتماً از سنگ‌های ارزشمندش بالا بروید. بر فرازش بایستید. از آن بالا شهر را نگاه کنید و بعد تا می‌توانید تاریخ ایران را در ذهن خودتان مجسم کنید.
