قدمگاه نیشابور باغی است دلگشا که تمام شکوه و جلای این شهر بی‌نظیر را در خود گرد آورده است و در همان ابتدایِ ورودِ مهمانانِ عزیزش به استقبال آن‌ها می‌شتابد. این باغ دل‌نواز به اندازۀ ۲۴ کیلومتر قبل از عبور از دروازۀ شهر نیشابور قرار گرفته است. به این ترتیب در سفر به شهر نیشابور پیش از رسیدن به شهر می‌توانید وارد باغ قدمگاه شوید و از جریان حیات در این باغ فرح‌بخش لذت ببرید. میزبون در ایران‌گردی امروز به دیدار از این باغ جان‌بخش رفته است و در ادامۀ این مقاله به صورت جامع و کامل در مورد آن خواهد نوشت. باغ قدمگاه و همچنین شهر نیشابور گنجینه‌ای از تاریخ ایران زمین به شمار می‌رود و به عنوان یکی از ناب‌ترین مقاصد سفر شناخته می‌شود. میزبون از شما یاران جان دعوت می‌کند تا انتهای این مقاله در دیدار از باغ قدمگاه در حوالی شهر تماشایی نیشابور همراهش باشید.
گشت و گذار در باغ قدمگاه در حوالی شهر نیشابور همراه با میزبون
اندکی بیشتر در مورد باغ قدمگاه …
باغ قدمگاه در حوالی شهر نیشابور
قدمگاه نیشابور در حدفاصل بین شهر مشهد و شهر نیشابور واقع شده است. در واقع اگر مشتاق هستید این باغ دیرینه را از نزدیک ببینید لازم است از سمت شهر مشهد به طرف شهر نیشابور سفر کنید و پیش از رسیدن به شهر نیشابور به باغ قدمگاه وارد شوید. این باغ دلگشا در زمان حکومت شاه عباس اول بنا شده است. در ابتدای احداث این باغ از سوی شاه عباس فرمان کاشت ۲۸ درخت کاج صادر شد. درختانی که از آن زمان تا به امروز زیسته‌اند و سبب شده‌اند زمینی خالی و خاکی تبدیل شود به سیاحت‌گاه و زیارتگاهی محبوب و تماشایی که هر سال در فصل‌های مختلف به میزبانی از مهمانانی بسیار می‌پردازد.
قدمگاه در لغت به معنای جای قدم و جای نهادن قدم است. در طول تاریخ به مکانی که بزرگان در آن پای گذاشته باشند احترام بسیار زیادی گذاشته می‌شود ئ به آن مکان‌ها قدمپاه گفته می‌شود. در این بین شخصیت‌های بزرگ مذهبی نیز از این قائده مستثنی نبودند و به همین دلیل در دین اسلام نیز قدمگاه‌های مختلفی وجود دارد که در آن مکان‌ها پیامبران بنی اسرائیل، پیامبر اکرم و امامان بزرگوار قدم نهاده‌اند و از این رو آن جا را به مکانی مقدس تبدیل کرده‌اند. قدمگاه نیشابور نیز یکی از این قدمگاه‌های مذهبی به حساب می‌آید و به همین دلیل امروزه به یکی از جاهای دیدنی شهر نیشابور تبدیل شده است و سالانه افراد بسیاری برای بازدید از این مکان به نیشابور سفر می‌کنند.
باغ قدمگاه از چند بخش تشکیل شده است؟
باغ قدمگاه در حوالی شهر نیشابور
همان طور که اشاره شد، شاه عباس با صدور فرمان کاشت ۲۸ درخت کاج باعث و بانی ایجاد باغ دلگشای قدمگاه شد. اما ساخت و گسترش و تکمیل این باغ تاریخی تا دورۀ حکومت شاه سلیمان صفوی به طول انجامید. به این ترتیب در سال ۱۰۹۱ بقعۀ قدمگاه به همراه بنای حمام و همچنین امور مربوط به جدول‌کشی باغ تکمیل شد. پس از دورۀ صفویان یعنی در طول دورۀ حکومت خاندان قاجار و همچنین دورۀ پهلوی این باغ به فراموشی سپرده شد و در همین دوران آسیب‌هایی جدی را متحمل شد. تا حدی که تمام شکوه و رونق سابقش را از دست داد. در حال حاضر این باغ بیشتر به عنوان مکانی مقدس به عنوان زیارتگاه مورد توجه مسافران عزیز شهر نیشابور قرار می‌گیرد و مخصوصاً تمام افرادی که از سمت شهر مشهد راهی دیار نیشابور می‌شوند پیش از ورود به شهر به باغ قدمگاه رهسپار می‌شوند.
باغ قدمگاه کجاست؟
باغ قدمگاه در حوالی شهر نیشابور
باغ قدمگاه نیشابور در دامنۀ رشته کوه‌های بینالود در جبهۀ غربی واقع شده است و روی به سوی دشت وسیع و پهناور نیشابور دارد. این باغ کوهستانی ار جهت جنوب به جادۀ مشهد به نیشابور پیوند می‌خورد. این باغ در میان دو شهر مهم استان خراسان رضوی، یعنی شهر مشهد و شهر نیشابور جا خوش کرده است. البته فاصلۀ باغ قدمگاه با شهر نیشابور تنها به اندازۀ ۲۴ کیلومتر است در حالی که این باغ با شهر مشهد به اندازۀ ۱۰۰ کیلومتر فاصله دارد.
باغ قدمگاه جاذبه‌ای زیارتی یا سیاحتی؟
همان طور که پیش از این اشاره شد قدمگاه نیشابور، باغی سرسبز و تاریخی است. اما این جاذبۀ گردشگری جذاب و تماشایی تنها در سیاحت محصور نمی‌شود بلکه دامنۀ جذابیت آن تا به زیارت گسترش پیدا می‌کند. البته اقوال ذکر شده در مورد تقدس این عمارت متفاوت است. در واقع این باغ دلگشا در دوره‌ای به شاپور کسری نسبت داده شده است، در دوره‌ای دیگر به حضرت علی (ع) و در دوره‌ای دیگر به امام رضا (ع). آنچه به این عمارت محبوب و دیدنی تقدس می‌بخشد، وجود سنگی به رنگ سیاه است که بر سطح آن ردپایی حک شده است.
رایج‌ترین روایت
باغ قدمگاه در حوالی شهر نیشابور
در یکی از متداول‌ترین روایت‌ها گفته می‌شود که در سال ۲۰۰ هجری قمری، زمانی که امام رضا (ع) از شهر مدینه به سمت شهر مرو سفر می‌کردند در این نقطه توقف کرده‌اند. در همین مکان به قصد تیمم دست بر زمین گذاشته‌اند و در همان زمان از دل زمین آب جوشیده است و چشمه‌ای که حالا در باغ قدمگاه جوشان است یادگار همان دوران است. به عبارتی دیگر حضور سنگ سختی که ردپایی بر آن حک شده است و همچنین حضور چشمۀ آب سبب شده است قدمگاه نیشابور علاوه بر ارزش سیاحتی از ارزشی زیارتی نیز برخوردار باشد.
باغ قدمگاه در گذر تاریخ
باغ قدمگاه در حوالی شهر نیشابور
این بنا در دوره‌های مختلف حیات خود در طی تاریخ این سرزمین همیشه مورد استفاده قرار گرفته است و در تمام این دوران به عنوان کاروانسرا یا آب‌انبار، همچنین حمام از مهمانان شهر نیشابور پذیرایی کرده و محل مناسبی برای استراحت مسافران عزیز فراهم آورده است. بخش‌های ارزشمند و قابل توجه در این باغ تاریخی عبارتند از:
- فضای دلگشای باغ قدمگاه
- بقعه‌ای همراه با ضریح و محل زیارت به عنوان پاسداشت سنگی که ردپای بر آن نقش بسته است
- حمام تاریخی
- آب‌انبار
- دو کاروانسرا
- چاپارخانه
پ.ن: در دورۀ شاه عباس اول این باغ کاروانسرا و چاپارخانه داشته است. اما در سول گذر زمان این کاروانسرا و چاپارخانه از بین رفته‌اند. پس از آن در دوره‌های بعدی دوباره کاروانسرا و چاپارخانه بنا شده‌اند. کاروانسرا و چاپارخانه‌ای که در حال حاضر در مجموعه قابل بازدید است در دوره‌های بعد از دورۀ شاه عباس اول احداث شده است.
باغ قدمگاه
باغ قدمگاه در حوالی شهر نیشابور
اولین قسمتی که از این باغ دلگشا ساخته شد، باغ عمارت بود. این باغ بالغ بر ۱ هکتار مساحت دارد. درست در مرکز این باغ وسیع دو ساختمان مربع شکل بنا شده است. این باغ بر دامنۀ رشته کوه‌های بینالود واقع شده است به همین دلیل شیبی مطابق با دامنۀ کوه دارد. همین امر سبب شده است که این عمارت در سه سطح ایجاد شود. هر کدام از سطوح این باغ با سطح دیگر به اندازۀ یک متر و نیم در ارتفاع اختلاف دارند. همچنین در هر سطح از سطوح سه گانۀ این باغ درختان بسیاری از قبیل درخت کاج و چنار و گردو و توت کاشته شده‌اند. در ابتدای احداث این باغ تمام این سطوح با درختان کاج پوشیده شده بودند. درختان متنوعی که در حال حاضر در باغ حضور دارند در دوره‌های بعدی به این مجموعه اضافه شده‌اند.
همچنین جالب است بدانید که این باغ به وسیلۀ دو قنات آبیاری می‌شود. قنات اول که قنات اصلی به شمار می‌رود از قسمت بالا ده و قنات دوم از قسمت پایین ده به باغ می‌رسد. این دو قنات در مرکز قدمگاه نیشابور با هم پیوند می‌یابند و درختان این باغ را آبیاری می‌کنند. حضور آب زلال قنات و سرسبزی و شکوه درختان بلندقامت و تنومند که هر کدام شاید به قدر قرن‌ها در همین باغ زیسته باشند به این باغ طراوتی غیر قابل وصف و مدهوش‌کننده بخشیده است. از طرفی دیگر قرارگرفتن این باغ سبز و قشنگ بر دامنۀ رشته کوه‌های بینالود سبب شده است شکوه طبیعت بیش از پیش در این باغ به جلوه‌گری بپردازد. به عبارتی دیگر این باغ دلگشا، یعنی قدمگاه نیشابور، تلاقی زیبایی و جلای طبیعت، تاریخ و معنویت است. حضور این سه عامل در یک جاذبۀ گردشگری سبب شده است گردشگران عزیز نسبت به این مکان دیدنی اشتیاق و علاقۀ بیشتری داشته باشند. به همین دلیل باغ تماشایی قدمگاه در حوالی شهر نیشابور از محبوبیتی مثال‌زدنی برخوردار است و امکان ندارد مسافران قصد سفر به شهر نیشابور را داشته باشند و از این باغ دلگشا یادی نکنند. میزبون پیشنهاد می‌کند شما هم در سفر خود به شهر جذاب، دوست‌داشتنی، تاریخی و دلبرانۀ نیشابور پیش از ورود به شهر؛ البته اگر از سمت شهر مشهد به این شهر رهسپار می‌شوید، چند ساعتی هرچند کوتاه در این کاروانسرای دیرینه به استراحت و تفریح بپردازید.
دیدار از باغ قدمگاه در حوالی شهر نیشابور
باغ قدمگاه در حوالی شهر نیشابور
یکی از شهرهای تاریخی و ارزشمند ایران زمین که در مهمترین دوران تاریخی از شکوهی غیر قابل وصف برخوردار بوده است و به عبارتی دیگر شهر مهم تاریخی شمرده می‌شود و بزرگ زنان و بزرگ مردان بی‌شماری را در آغوش خود پرورش داده است شهر نیشابور است. شاید بتوان گفت قدمت این شهر اصیل به اوایل ورود اسلام به ایران می‌رسد شاید هم بتوان گفت پیش از اسلام نیز این شهر همچون فیروزه‌ای درخشان بر ایران زمین می‌درخشیده است؛ اما آنچه مسلم است از شهر نیشابور بارها و بارها در تاریخ بیهقی نام برده شده است. بنابراین در قرن‌های ۴ و ۵ هجری قمری شهر نیشابور یکی از مهمترین شهرهای ایران باشکوه محسوب می‌شده است. همچنین در کتاب تاریخ جهان‌گشای جوینی که متعلق است به قرن ۸ هجری قمری نیز از شهر نیشابور بسیار یاد شده است. در حال حاضر نیز این شهر تاریخی عزیزترین بزرگان ایران زمین یعنی عطار نیشابوری و خیام را در آغوش خود حفظ کرده است و علاوه بر مقبرۀ بزرگان چندین و چند جاذبۀ گردشگری دیگر نیز دارد و باغ قدمگاه یکی از بسیار است. به این ترتیب برای دیدار از تاریخ مصور ایران زمین می‌توانید با اجاره سوئیت در نیشابور اقامت داشته باشید و در طول روزهای اقامت کوتاه‌مدت خود با یک برنامه‌ریزی دقیق و مناسب از تمام این اماکن دیدنی بهره ببرید و از فیروزۀ اصیل نیشابوری برای عزیزترین عزیزان خود سوغات بیاورد.
میزبون گذر زیباترین دقایق را در شهر نیشابور برای شما یاران جان آرزو دارد …
سفر به شهر نیشابور به سلامت …
