کاشان شهری با قدمت ۷۵۰۰ ساله یکی از پر طرفدارترین مقاصد گردشگری در ایران و از کهن‌ترین سکونتگاه‌های اجتماعی انسان می‌باشد. این شهر زیبا و دوست داشتنی به پیشرفت صنعت گردشگری کشور کمک شایانی کرده است. در این مطلب با میزبون همراه باشید تا به ۳۰ جای دیدنی کاشان سری بزنیم.
معرفی شهر کاشان
کاشان شهر گل‌های خوش عطر و خانه‌های تاریخی است، شهر جاذبه‌های تاریخی و باستانی، شهر دیدنی‌های طبیعی و زیبا، شهر آیین‌های سنتی و کهن. کاشان را باید از خانه‌هایی قدیمی شناخت که تابستان‌ها خنکای نسیم در میان دالان‌هایشان محصور می‌شود، باید از تنوع و تعدد جاذبه‌هایش لذت برد و با تاریخش همراه شد.
آن‌چه باستان‌شناسان می‌گویند حاکی از آن است که این شهر کهن در حقیقت جزء قدیمی‌ترین شهرها است. این در حالی است که بافت سنتی و تاریخی این شهر همچنان محفوظ مانده و آثار قدمت دیرینه را می‌توان در چهره شهر دید.
بیشترین بازدیدها از شهر کاشان در فصل گلابگیری، یعنی نیمه اردیبهشت ماه تا نیمه خرداد ماه صورت می‌گیرد. در این هنگام عده زیادی از شهرها و کشورهای مختلف برای شرکت در این مراسم سنّتی به سوی کاشان می‌آیند، با اجاره سوئیت در کاشان اقامت کرده و از دیگر جاذبه‌های این شهر زیبا نیز دیدن می‌کنند.
پ.ن: مراسم گلابگیری یکی از تماشایی‌ترین و البته دیرینه‌ترین آیین‌ها و مراسم ایران زمین به شمار می‌رود. در فصل بهار و در حوالی اردیبهشت ماه تا اواخر خرداد ماه، عطر گل‌های گلاب در هوا می‌پیچد و از دورترین راه‌ها عاشقان طبیعت را به خود فرامی‌خواند. می‌خواهم بگویم اگر قصد سفر به شهر کاشان را دارید می‌توانید بهترین زمان، یعنی اردیبهشت ماه را انتخاب کنید و مهمان عطر گل‌های گلاب و صورتی ملیح و لطافت گلبرگ‌های‌شان باشید. در ضمن هرگز فراموش نکنید که از این گلاب اعلاء سوغات ببرید. چون اگر مهمان شهر کاشان باشید و بدون گلاب به شهر خود برگردید اعتراض تمام دوستان و آشنایان را برای خود خریده‌اید…
درباره گلابگیری کاشان اینجا بیشتر بخوانید
تعداد جاذبه‌های کاشان بسیار زیاد است اما نکته حائز اهمیت این است که این جاذبه‌ها بسیار به هم نزدیک هستند و با سفری به مدت سه روز می‌توانید از تمام جذبه‌های کاشان دیدن کنید. ما تلاش کرده‌ایم در این مطلب ۳۰ جاذبه برتر کاشان را به شما معرفی کنیم.
۱- تپه سیلک
یک تپه باستانی در فین کاشان قرار دارد که به سیلک شهرت یافته و که باقی‌مانده زیگورات باستانی ایران می‌باشد. سیلک در واقع نام اولین تمدن در ایران مرکزی بوده که در کاشان می‌زیسته است. قدمت این تپه چیزی حدود هشت هزار سال است. به نظر می‌رسد پس از دگرگونی‌های آب و هوایی مردمی که غارنشین بوده‌اند برای زندگی به سوی دشت‌ها آمدند و با پرداختن به زراعت شیوه جدیدی از زندگی را آغاز نمودند. بر همین اساس در تمدن مردم سیلک در مقایسه با تمدن‌های دیگر پیشرفت و ترقی بیشتری مشاهده می‌شود. از این تپه باستانی وسایل زیادی به دست آمده که حاکی از زندگی قدیمی‌ترین مردم دشت‌نشین در این منطقه است.
پ.ن: تپه‌های سیلک به عنوان یک جاذبۀ گردشگری باستانی مورد توجه گردشگران عزیز قرار می‌گیرد. اما در کنار جذابیت باستانی، این تپه‌ها آرامشی وصف‌ناپذیر را برای مهمانان خود به ارمغان می‌آورند. این تپه‌های ناب که اولین آثار از حضور زندگی در این منطقه را با خود به همراه دارند با سکوت و سکونی محض و غیر قابل وصف قلب‌ها را به خود جذب می‌کند و ذهن‌ها را به سفری، در طول زمان، به قرن‌ها پیش می‌برد. شما هم اگر دوست دارید که مسافر زمان باشید و ایران باستان را تجربه کنید مهمان تپه‌های سیلک باشید.
درباره تپه سیلک اینجا بیشتر بخوانید
۲- خانه بروجردی‌ها در کاشان
خانه بروجردی‌های قدمتی برابر با تاریخ قاجاریه دارد. این خانه جزء خانه‌های قدیمی و مشهور کاشان است که زیبایی منحصربه‌فردی دارد. شغل صاحب‌خانه داد و ستد کالا از شهر بروجرد بوده و از همین رو این خانه به خانه بروجردی‌ها شهرت یافته است. بادگیرهای هلالی و قرینه روی پشت‌بام و کلاه فرنگی خانه سبب شده تا نمای خانه بروجردی‌ها منحصربه‌فرد و مجلل باشد.
معماری بنا بدین‌گونه است که دو حیاط درونی و بیرونی دارد. دارای یک هشتی و راهرو است و آشپزخانه و حیاط‌های تابستان‌نشین و زمستان‌نشین آن بسیار زیبا هستند. همچنین زیر زمین بسیار بزرگ و حیاط‌های سر پوشیده‌اش جلب توجه می‌کنند. بادگیرهای پشت‌بام وظیفه رساندن خنکای هوا را در تابستان به زیرزمین بر عهده دارند. بر روی دیوراهای بنا نقوشی با رنگ روغن و آبرنگ حک شده که بر زیبایی بنا افزوده است.
آدرس: خیابان علوی کاشان، محله سلطان امیراحمد
۳- خانه طباطبایی‌ها در کاشان
مالک این خانه فردی به نام سید جعفر طباطبایی بوده است. وی یکی از تاجرین فرش کاشان بوده و این خانه را در مساحت ۴۷۰۰ متر مربع بنا نهاده است. خانه در زمان حکومت ناصرالدین شاه بنا شده و ساختش حدود ۱۸ سال طول کشیده است.
خانه طباطبایی‌ها چهل اتاق دارد و از چهار حیاط بهره می‌برد. همچنین سه بادگیر و دو رشته قنات به همراه چهار زیرزمین نیز در خانه وجود دارد. اتاق شاه‌نشین خانه در حقیقت زیباترین قسمت خانه است که پنجره‌هایی مشبک و رنگی دارد و گچبری‌ها و آیینه‌کاری‌هایش چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند.
می‌گویند این خانه را عشق بنا کرده است. چرا که خانه برای عروس و دامادی بنا شد که در حقیقت آغاز زندگی‌شان در این خانه بوده است. صرف نظر از اینکه آیا این روایت‌ها و داستا حقیقت دارد یا خیر، باید بگوییم خانه طباطبایی‌ها یکی از بی‌نظیرترین شاهکارهای معماری در کاشان است. شاید این منحصربه‌فردی اثر عشق است!
آدرس: خیابان علوی کاشان، محله سلطان امیراحمد
۴- خانه عامری‌ها درکاشان
این خانه بلندترین بادگیر را در بین خانه‌های شهر کاشان دارد و یکی از دلایل شهرتش همین امر است. خانه عامری‌ها امروزه یکی از هتل‌های سنتی و پرخواهان شهر کاشان است. عمر خانه با سلطنت قاجاریان برابری می‌کند. فردی به نام سهام السلطنه عامری خانه را برای سکونت قوم و فامیل بنا نهاد. البته بناهای دیگری هم به مرور به خانه اضافه شد.
خانه عامری‌ها دارای ۸۵ اتاق است. این بنا زیبایی خود را مدیون معماری چشم‌نواز، مقرنس‌کاری و منبت‌کاری بی‌نظیر به همراه گچبریهای زیبا است. تقارن در این خانه و به خصوص در حیاط آن بسیار مورد توجه است و نظر هر بیننده‌ای را جلب می‌کند. تناول غذا در تالار آیینه‌سرا یکی از لذت‌هایی است که نباید به راحتی از آن گذشت.
آدرس: خیابان علوی کاشان، قسمت شمالی محله سلطان میراحمد، جنب حمام سلطان میراحمد
۵- بازار سنتی کاشان
این بازار یکی از مکان‌های دیدنی کاشان است که اتفاقا طرفداران بسیار زیادی هم دارد. جالب است بدانید بازار بسیاری از بناهای تاریخی را در دل خود جای داده است. ابتدای از خیابان باباافضل کاشان است و تا نزدیکی دروازه دولت ادامه دارد. بناهایی چون: کاروانسرای میرپنج، مسجد میدان میرعماد، تیمچه صباغ، تیمچه معروف امین‌الدوله، حسینیه سوراخ ریسمان و بسیاری بناهای دیگر در درون بازار سنتی کاشان قرار گرفته‌اند.
بازار در بین اصناف مختلف تقسیم‌بندی شده و این‌گونه به آن نظم و سامان داده‌اند. بخشی مخصوص مسگری و کفشدوزی و رنگرزی است، بخشی دیگر مختص زرگری، بزازی و خیاطی می‌باشد. عرقیات و شیرینی‌های این بازار سنتی از بهترین سوغات‌های کاشان است که مسافران را به سوی خود می‌کشاند.
آدرس: اواسط خیابان باباافضل تا نزدیکی دروازه دولت
۶- حمام میراحمد کاشان
این حمام مربوط به عصر سلجوقیان است. علت نام‌گذاری حمام، هم‌جوار بودن آن با امامزاده سلطان امیراحمد است. البته بنای فعلی حمام آن چیزی است که در دوران قاجار مرمت و ترمیم شده است. حمام میر احمد دارای دو حمام است که یکی کوچک و دیگری بزرگ می‌باشد. مشتریان حمام بیشتر در انتهای هفته راهی حمام می‌شدند. گچبریهای حمام دارای ۱۷ لایه مرمتی است. بام گنبدی شکل حمام به خاطر زیبایی خیره کننده‌اش جزء یکی از زیباترین بام‌های گنبد گونه کشورمان است. روی گنبد شیشه عدسی محدب قرار دارد کخ هم نور حمام را تأمین می‌کنند و هم از دید به داخل حمام ممانعت می‌ورزند.
آدرس: خیابان علوی کاشان، محله سلطان امیراحمد
۷- خانه عباسیان
بسیاری از گردشگران معتقدند این خانه زیباترین خانه قدیمی در کاشان است و در واقع خیابان علوی کاشان جلال و زیبایی خود را از این خانه قرض گرفته است. این خانه دارای پنج حیاط است. خانه از سطح کوچه پایین‌تر بنا شده تا اهالی آن به سهولت به آب قنات دسترسی داشته باشند و در عین حال با توجه به مصالح به کار برده شده در بنا که جنس عایق دارند، خانه از سرما و گرما حفظ شود.
حدود یک قرن پیش خانه عباسیان که یک خانه موروثی شده بود، توسط ورثه به آقای عباسیان، تاجر فرش، فروخته می‌شود. از همان زمان اسم او روی خانه می‌ماند.
این خانه زیبا طلایه‌دار هنر معماری در بین خانه‌های کاشان می‌باشد و با گچبریهای فریبنده و زیبایش پای خود را بر سکوی معماری سنتی محکم کرده است.
آدرس: خیابان علوی کاشان، محله سلطان امیراحمد
۸- آرامگاه سهراب سپهری در کاشان
سهراب سپهری شاعر، نقاش و نویسنده معاصر کشورمان در کاشان زاده شد. وی در سن ۵۲ سالگی دار فانی را وداع گفت و در روستای مشهد اردهال کاشان، در صحن امامزاده سلطان علی‌بن‌محمدباقر به خاک سپرده شد. محل دفن او در ابتدا مزین به کاشی فیروزه‌ای بوده است اما سنگ مزارش بعد از چندین‌بار تعویض هم اکنون به رنگ مشکی است.
۹- مسجد آقابزرگ در کاشان
این مسجد و مدرسه در دوره قاجار بنا نهاده شده است. ساخت بنا حدود هشت سال به طول انجامید. گنبد مسجد آقابزرگ از بزرگ‌ترین گنبدهای آجری ایران است. سبک مسجد شباهت زیادی به مدارس چهارباغ و صدر اصفهان دارد. مسجد آقابزرگ کاشان با سرمایه شخصی به نام حاج محمدتقی خانبان در بین سال‌های ۱۲۵۰ تا ۱۲۶۰ هجری قمری و برای برگزاری نماز جماعت و همچنین برگزاری مجالس درس ساخته شده بود. گفتنی است ساخت این بنا در دوره پادشاهی محمدشاه قاجار آغاز شده و در نخستین سال‌های سلطنت ناصرالدین شاه قاجار به پایان رسیده است. مسجد آقابزرگ در خیابان فاضل نراقی شهر کاشان قرار دارد و در بافت کهن شهر واقع شده است. با این که این مسجد قدمت بالایی دارد ولی از نظر استواری هنوز وضعیت مناسبی دارد و پابرجا باقی مانده است.
آدرس: خیابان فاضل نراقی کاشان
۱۰- قمصر کاشان
اگر در فصل گلابگیری به کاشان سفر کردید، یکی از بهترین تصمیم‌های شما در سفر می‌تواند این باشد که آیین گلابگیری را در قمصر کاشان به نظاره بنشینید. قمصر در این زمان یکی از بی‌نظیرترین مناطق روی زمین است. مزرعه‌های صورتی گل محمدی منظره‌ای شگفت‌انگیز را در این قسمت از زمین پدید می‌آورند و هوای شهر را سرشار از عطر سرمست کننده خود می‌کنند. در این ایام گردشگران زیادی از سرتاسر جهان را می‌توانید در قمصر کاشان ببینید که آمده‌اند تا در مراسم شاد و هیجان‌انگیز گلابگیری شرکت کنند.
۱۱- غار نیاسر
این غار عجیب و شگفت‌انگیز حدود ۲۰۰۰ سال قدمت دارد و به روستای نیاسر بسیار نزدیک است. آن‌چه باعث شده تا غار نیاسر مورد توجه قرار بگیرد، دست‌کند بودن غار توسط انسان است. غاری با تونل‌های سنگی پر پیچ و تاب که مشخص است کابری خاصی داشته است.
باستان‌شناسان بر اساس شواهد گوناگون معتقدند که این غار زیبا مخصوص مراسم و آیین مذهبی بوده است. آن‌ها می‌گویند: با توجه به اینکه در آیین مهر و میترا آب اهمیت بسیار زیادی داشته، یکی از آیین پیروان این آیین غسل و شست و شو به روشی خاص بوده که به مدت چند روز ادامه داشته است. در مکان شست و شو و غسل هم چاه آب یا چشمه‌ای جوشان در جریان بوده است. با توجه به نزدیکی غار نیاسر به آبشار نیاسر، به احتمال قریب به یقین این غار به پیروان آیین مهر و میترا تعلق داشته است.
۱۲- آتشکده خرم‌دشت
آتشکده خرم‌دشت مربوط به دوره ساسانیان است و در مجاورت روستای خرم‌دشت واقع شده است. این آتشکده با جنوب شرق کاشان حدود ۲۰ کیلومتر فاصله دارد. مصالح به کار گرفته شده در ساخت بنا سنگ و گچ می‌باشد و در میان یک دهلیز قرار گرفته است. آتشکده خرم‌دشت از لحاظ معماری اشتراکات زیادی با بنای چهارطاقی در نیاسر دارد.
۱۳- شهر زیرزمینی نوش‌آباد
شهر زیرزمینی نوش‌آباد که به شهر اویی هم معروف است قدمتی مربوط به دوران پیش از اسلام دارد. این مجموعه هم اکنون در زیر شهر کنونی نوش‌آباد قرار گرفته است و دارای سه طبقه می‌باشد. طبقات شهر اویی متشکل از راهروها، اطاق‌ها، کانال‌های گوناگون و قسمت‌های دیگر است. طبقات به وسیله چاه‌هایی عمودی به هم وصل شده‌اند.
شهر اویی توسط دست بشر ساخته شده و در دوران مختلف کاربری نظامی و دفاعی داشته است. وسعت شهر حدود چهار کیلومتر است و از ۴ تا ۱۶ متر در نقاط مختلف، عمق دارد. شهر اویی در حقیقت تونلی بسیار طویل است که به عنوان بزرگ‌ترین شهر زیرزمینی جهان شناخته شده که از همان ابتدا با اهداف مختلف در زیر زمین احداث گردیده است.
۱۴- حمام فین کاشان
حمام فین کاشان در واقع شهرت خود را علاوه‌بر تاریخی بودن بنا از داستان قتل میرزا تقی خان امیرکبیر قرض گرفته است. وی صدراعظم ناصرالدین شاه و یکی از سیّاسان بزرگ در تاریخ ایران بوده است. حمام فین از دو حمام بزرگ و کوچک تشکیل شده است. حمام کوچک دارای معماری خاصی نبوده و تنها به دلیل قتل میرزا تقی خان امیرکبیر در این حمام معروف شده است. در گذشته از حمام کوچک برای خدمتکاران استفاده می‌شده است و به همین دلیل این حمام معماری قابل توجهی ندارد. ولی حمام بزرگ که دارای معماری خاصی است، برای استفاده بزرگان درباری بوده است.
باغ فین کاشان دارای درختان سرسبز و خرم است و در کنار چشمه سلیمانیه قرار دارد. این مجموعه تاریخی در انتهای خیابان امیرکبیر واقع شده که به دلیل وجود این باغ، آب و هوای این منطقه از کاشان بسیار خنک‌تر و دلپذیرتر از دیگر مناطق می‌باشد. البته خیابان امیرکبیر با داشتن درختان بسیاری که سر به فلک کشیده‌‌اند، با تمام نقاط شهر متفاوت است.
بنای باشکوه حمام فین کاشان در میان ۵۷۹ اصله درخت سرو و ۱۱ درخت چنار قرار دارد که موجب زیبایی چند برابر این بنا شده‌اند. عمر تمام این درختان زیبا بالغ بر صد سال است و در برخی موارد به ۴۷۰ سال نیز می‌رسد.
بعد از دوران صفوی بناهایی چون اتاق شاه‌نشین، خلوت کریمخانی، موزه ملی و حمام سلطنتی نیز به باغ فین اضافه شده است.
باغ فین کاشان در سال ۲۰۱۱ در لیست آثار یونسکو به ثبت جهانی رسیده است.
۱۵- روستای ابیانه
روستای تاریخی ابیانه از مرتفع‌ترین نقاط مسکونی در ایران است. این روستا طبیعتی روح‌نواز و چشم‌اندازی بی‌نظیر دارد. سفر به ابیانه برای تمام آن‌هایی که از روزمره‌گی‌ها فرار کرده‌اند لازم است. وقتی وارد ابیانه می‌شوید دیدن معماری منحصربه‌فرد منازل و بناها، تنفس در هوای پاک و معتدل روستا و جاذبه‌های تاریخی و گردشگری‌اش حواس شما را از تمام ذهن مشغولی‌ها پرت می‌کند.
این روستای زیبا و تاریخی روی دامنه شیب‌دار کنار رودخانه بنا شده و خانه‌های آن پنجره‌هایی از جنس چوب دارند و اهالی نمای بیرونی خانه‌ها را با خاک سرخ تزیین کرده‌اند. مجموع تمام این دیدنی‌ها سبب شده تا روستای ابیانه به یکی از توریست‌پذیرترین نقاط ایران تبدیل شود.
۱۶- بقعه خواجه تاج‌الدین
این بقعه تاریخی به مسجد آقابزرگ بسیار نزدیک است. بنا مجموعه‌ای از مدرسه، خانقاه، آب انبار، مسجد و بقعه بوده است اما هم‌اکنون فقط دو گنبد بقعه و خانقاه باقی‌مانده است که به صورت قرینه می‌باشند. خواجه تاج‌الدین شیروانی یکی از افراد مشهور قرن نهم در دوره آق‌قویونلوها بوده است. او به همراه دو برادر دیگرش بناهای مهم و ارزشمندی در کاشان احداث کردند که این بقعه و خانقاه تنها یکی از آن‌ها است. معماری و کاشی‌کاری‌های بنا به همراه تزئینات بسیار زیبای درون بقعه و خانقاه موجب شده تا گردشگران بسیار زیادی با دیدن این مکان تاریخی حیرت‌زده شوند.
آدرس: میدان کمال‌الملک کاشان، خیابان فاضل نراقی، جنب مسجد آقابزرگ
۱۷- پل گبرآباد کاشان
این پل که در بخش مرکزی شهر کاشان قرار گرفته است، قدمتی برابر با عصر صفویه دارد. در حقیقت روستای گبرآباد این پل را در دل خود جای داده و نامش بر روی پل مانده است. در تیر ماه سال ۱۳۸۴ پل تاریخی گبرآباد به عنوان اثری ملی به ثبت رسیده است.
۱۸- مدرسه سلطانیه
قدمت مدرسه به دوره قاجار باز می‌گردد. در سال ۱۲۲۱ هجری قمری به دستور فتحعلی شاه کلنگ مدرسه سلطانیه زده شد و در سال ۱۲۲۹ هجری قمری ساخت آن به پایان رسید. معمار این بنای تاریخی محمد شفیع بوده است. مدرسه سلطانیه در مجاورت بازار کاشان قرار دارد. سبک بنا شباهت زیادی به مدارس چهارباغ و صدر اصفهان دارد.
حیاط مدرسه پوشیده از درختان کاج است و یک آب‌نما در وسط حیاط به چشم می‌خورد. دورتادور صحن حدود ۵۰ حجره وجود دارد که به منظور اسکان طلاب ساخته شده‌اند. تزئین مدرسه با کتیبه‌های گچی و کاشی‌کاری‌های رنگارنگ، گنبد آجری و سردر که با اسلوب زیبایی کاشی‌کاری شده، نگاه گردشگران زیادی را به سوی خود جلب می‌کند.
۱۹- موزه ملی کاشان
در سال ۱۲۰۵ هجری شمسی داماد فتحعلی شاه به نام علی‌محمدخان صدراصفهانی حاکم کاشان بود. او در ضلع غربی باغ فین کاشان خلوت‌سرایی می‌سازد که در طول زمان تبدیل به مخروبه‌ای بدون استفاده گشت.
سال ۱۳۳۷ هجری‌شمسی عده‌ای از سرشناسان کاشان و نطنز به منظور حفظ آثار تاریخی کاشان گرد هم آمدند. یکی از تصمیم‌های مهم این گروه ساخت موزه‌ای در باغ فین کاشان بود. در پی این تصمیم بر روی خلوت‌سرای مخروبه به مدت پنج سال بنایی ساخته شد و یک ایوان با هفده ستون نیز بعدها به آن اضافه گردید. این موزه در سال ۱۳۴۶ هجری‌شمسی افتتاح شد.
موزه ملی کاشان یکی از قدیمی‌ترین موزه‌هایی است که ساختمانش برای موزه طراحی و ساخته شده است. اشیاء داخل موزه حدود ۴۰۰ قطعه می‌باشد و تاریخ آثار مربوط به هزاره هفتم قبل از میلاد تا امروز است. مردم کاشان در گردآوری این آثار کمک شایانی نمودند. مساحت این موزه حدود ۷۰۰ متر مربع است.
این موزه دو طبقه هم‌کف و زیرزمین دارد. فضای نمایشی موزه در قسمت هم‌کف بنا گردیده است. مسیر بازدید در فضای نمایشی از قسمت باستان‌شناسی آغاز ودر قسمت معاصر به پایان می‌رسد.
در معماری موزه سبک ایرانی بسیار مشهود است. سقف بنا به شکل گنبد می‌باشد و چهار نورگیر در چهارسوی زیر گنبد به چشم می‌خورد که این خود گویای معماری اصیل ایرانی است. دو کتیبه که در یکی تاریخ احداث موزه حک شده و در دیگری عبارت «موزه ملی کاشان، بنیاد یکهزار و سیصد و چهل و شش» حکاکی گردیده، شناسنامه موزه ملی کاشان هستند.
بخش‌های مختلف موزه ملی کاشان
موزه ملی کاشان بر اساس اشیاء موجود در خود به چهار بخش تقسیم می‌شود.
۱- باستان‌شناسی
این بخش خود به دو دسته تقسیم می‌شود. دسته اول مربوط به دوران قبل از تاریخ و دوران تاریخی است. در این قسمت آثار به دست آمده از تپه باستانی سیلک کاشان در کاوش‌های مختلف به همراه آثاری سفالی و فلزی مربوط به تپه‌های اسماعیل‌آباد، لرستان، خوروین قزوین و جلگه خوزستان نمایش داده شده است. دسته دوم مربوط به دوران اسلامی می‌باشد. آثار فلزی زمان ایلخانیان و صفویان به همراه سفال‌های رنگارنگ کاشان و گرگان، ظروف شیشه‌ای زیبا و کاشی‌های فیروزه‌ای در این دسته قرار گرفته‌اند.
۲- کتاب و نسخ خطی
نسخه‌های دوران مختلف با خطوط مربوط به زمان‌های گذشته در این بخش موزه نگهداری می‌شود. ۳ جلد قرآن با اولین خط کوفی، ۲ جلد قرآن به خط و تذهیبی زیبا که قطع جیبی و وزیری دارند به همراه چند نامه که فرمان شاهان قاجار در آن است تعدادی از آثار این بخش موزه هستند.
۳- منسوجات
مخمل و زری منسوجات مهمی بودند که بیشتر در دوران صفوی و قاچار در کاشان تولید می‌شدند. کاشان بخش مهمی از صنعت پارچه را در آن سال‌ها تأمین می‌کرده است. صادرات پارچه از کاشان یکی از صادرات بزرگ زمان قاجار و صفویه بوده است. در این قسمت نمونه پارچه‌های مخمل و زری به نمایش گذاشته شده است.
۴- معاصر
در این بخش بیشتر آثار توسط هنرمندان به موزه هدیه داده شده‌اند. کاشی‌های معرق و مشبک، گلدانی با نقش داستان‌های اسطوره‌ای ایران، خاتم‌کاری استاد صنیع‌الخاتم و آثار هنری دیگر در بخش معاصر موزه ملی کاشان نمایش داده شده است.
۲۰- کاروانسرای مرنجاب
این کاروانسرا مربوط به دوران صفویه است و جزء جاذبه‌های فرهنگی کاشان می‌باشد. بر اساس شواهد موجود کاروانسرا به دستور شاه عباس بنا نهاده شده است. البته شکل کاروانسرا به قلعه و دژ نیز شباهت دارد زیرا در حمله ازبکان به عنوان مقری دفاعی از آن استفاده می‌شده است. تاریخ‌دانان می‌گویند در آن دوره همواره ۵۰۰ سرباز درون این دژ زندگی می‌کرده‌اند. مصالح بنا از آجر و گچ است و در قسمت بالای کاروانسرا سنگرهایی برای دیده‌بانی ساخته شده است.
مرنجاب جایی است که عاشقان کویر به خوبی آن را می‌شناسند. کاروانسرای مرنجاب درست در دل کویر مرنجاب قرار گرفته است. این کاروانسرای زیبا در مسیر جاده ابریشم ساخته شده است. با وجود قدمت زیاد کاروانسرا، هنوز هم مسافر می‌پذیرد و میزبان لحظه‌های کویری مسافران خسته از راه رسیده می‌شود. در حال حاضر سفره‌خانه‌ای سنتی درون کاروانسرا از مسافران پذیرایی می‌کند.
آدرس: کاشان، پنجاه کیلومتری شمال شرق آران و بیدگل
۲۱- خانه حشمت‌الله خان
خانه حشمت‌الله خان قدمتی برابر با دوره قاجاریه دارد. این خانه زیبا حیاط بزرگی دارد که در مرکز بنا قرار گرفته و قسمت‌های اندرونی و بیرونی از هم جدا نیستند. از مهم‌ترین قسمت‌های خانه می‌توان به شاه‌نشین، سرداب، هفت دری و هشتی ورودی اشاره کرد. هفت‌دری خانه حشمت‌الله خان از قسمت‌های برجسته خانه می‌باشد. دهانه بزرگ شاه‌نشین هفت‌دری بیشتر از هشت متر است و از تمام شاه‌نشین‌های خانه‌های قدیمی کاشان بزرگ‌تر می‌باشد. این خانه زیبا توسط میراث فرهنگی کاشان ترمیم شده و با خانه عامری‌ها ادغام گردیده است.
۲۲- مسجد میرعماد کاشان
این مسجد قدیمی در قسمت جنوبی بازار مس‌فروشان کاشان و روبروی میدان بازار قرار گرفته است. به همین دلیل به مسجد میدان نیز شهرت دارد. بنا مربوط به سال ۸۴۲ هجری شمسی است و بانی ساخت آن فردی به نام خواجه امیرعمادالدین شیروانی بوده است. مسجد شامل بخش‌هایی چون: هشتی، جلوخان، صحن دو طبقه، شبستان‌ها، گنبد آجری، منبر، آب‌انبار و دو سردر با کتیبه تاریخی می‌شود. احکامی شاهانه روی سنگی نگاشته شده و این سنگ در جلوخانه مسجد قرار گرفته است. با مطالعه این احکام می‌توان از اوضاع سیاسی و اجتماعی آن زمان مطلع شد.
۲۳- خانه رزّاقیان
خانه رزّاقیان مربوط به دوره قاجاریه است. این خانه دارای اندرونی و بیرونی جدا از هم بوده و دو حیاط اندرونی و بیرونی در دو سوی بنا ساخته شده‌اند. شاه‌نشین نیز در وسط اندرونی و بیرونی قرا گرفته است. خانه رزّاقیان شامل بخش‌های دیگری مثل ایوان تابستانی، سرداب، مهتابی، بادگیر و هشتی ورودی می‌شود.
۲۴- روستای کمال‌الملک یا کلّه
این روستا با شمال شرق کاشان حدود ۴۰ کیلومتر فاصله دارد. روستایی ییلاقی و سردسیر که با حرم مطهر حضرت سلطان‌علی‌ابن محمدباقر(ع) هم‌جوار است. در زمان‌های مختلف افراد سرشناس و عالمی در روستای کمال‌الملک زندگی می‌کرده‌اند. یکی از این خاندان مشهور غفاری‌ها بوده‌اند که شجره آن‌ها به ابوذر غفاری صحابه پیامبر(ص) باز می‌گردد و کمال‌الملک یکی از بازماندگان این خاندان بوده است.
روستای کمال‌الملک که به روستای کلّه نیز معروف است از گذشته‌های دور در میان روستاها و شهرهای اطراف به مهد فرهنگ و علوم شهرت داشته است. بناهای تاریخی زیادی نیز در روستای کمال‌الملک وجود دارد. بناهایی بی‌نظیر و زیبا که با طبیعت چشم‌نواز روستا تلفیق شده و مناظری دلنشین را پدید آورده‌اند. در میان این بناهای تاریخی می‌توان به قدمگاه حضرت علی، ابجه کهره و سوراخ سه میله که مشهورترین آن‌ها هستند، اشاره نمود.
۲۵- روستای ون
ون روستایی سرسبز در میان دشتی دل‌انگیز است که منظره‌ای بکر و خوش‌رنگ و لعاب دارد. روستا نام خود را از درخت ون گرفته است. بر اساس اظهارات مردم محلی در گذشته این درخت در روستا به وفور دیده می‌شده است که تعدادی از آن‌ها هنوز هم پابرجا هستند. مردم این روستا به زبان محلی صحبت می‌کنند و آداب و رسوم خاص خود را دارند. درون روستای ون بناهای تاریخی‌ای وجود دارد که نه تنها دیدنشان بسیار لذت‌بخش است، بلکه شنیدن داستان‌های تاریخی مربوط به بناها یکی از جذاب‌ترین لحظه‌های سفر به ون خواهد بود. به نظر می‌رسد قدمت این روستا بالغ بر هزار سال باشد. در رستوران‌های محلی روستا می‌توانید با غذاهای محلی آشنا شوید و از آن‌ها لذت ببرید.
۲۶- قلعه جلالی
در داخل شهر کاشان بقایایی از حصار دوران سلجوقی وجود دارد که شهرت بسیاری دارند. از این حصار مستحکم و نفوذناپذیر تنها دو دیوار باقی مانده است که از جنس کاه‌گل می‌باشند. قدمت این دژ به قرن پنجم هجری قمری باز می‌گردد. بانی ساخت این حصار تاریخی خواجه مجدالدین ابوالقاسم کاشانی فردی قدرت‌مند در دولت سلجوقیان بوده است. بر اساس آن‌چه در کتب تاریخی وجود دارد، دژ سلجوقی بارها مردم کاشان را از حمله دشمنان و غارت‌گری‌ها در امان نگاه داشته است.
در کنار این حصار قدیمی باقی‌مانده قلعه‌ای به چشم می‌خورد که بنابر اظهارات تاریخی به دستور سلطان جلال‌الدین ملک‌شاه سلجوقی ساخته شده است. قلعه مذکور در دوره‌ای مقر حکومتی کاشان بوده است. این قلعه تاریخی به قلعه جلالی شهرت یافته و در کنار حصار سلجوقی یک مجموعه تاریخی بی‌نظیر را تشکیل داده‌اند.
آدرس: کاشان، انتهای خیابان علوی
۲۷- روستای آذران برزک
این روستای کوهستانی با شهر کاشان حدود ۷۲ کیلومتر فاصله دارد. کوه‌های کرکس به روستا زیبایی خاصی بخشیده‌اند. روستای آذران برزک در بهار و تابستان هوایی بسیار معتدل دارد اما زمستان‌هایش بسیار سرد است. شغل مردم روستا دامپروری، کشاورزی و قالیبافی است. پرورش گل محمدی در روستای آذران برزک بسیار زیاد است. از همین رو باغ‌های گل محمدی یکی از زیباترین جاذبه‌های این روستا می‌باشد. مناظر روستا بسیار روح‌نواز و دوست‌داشتنی هستند و چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کنند. خنکای آب چشمه‌های فراوان روستا گرمای تابستان را از تن و روح هر مسافری می‌شوید. وفور داروهای گیاهی در این روستا سبب شده تا عده‌ای برای تهیه داروی گیاهی مورد نظر خود به روستای آذران برزک سفر کنند. اهالی روستا به زبان محلی سخن می‌گویند و فرهنگ گذشته خویش را همچنان حفظ نموده‌اند.
تمام این ویژگی‌های خاص و منحصر به فرد در کنار هم توانسته است روحی بلند و آرامش‌بخش به این روستای بی‌نظیر ببخشد. در واقع هر گاه مسافری پس از گذر از راه‌های طولانی و پیچ‌وخم‌های سفر وارد این روستا می‌شود با چشم می‌بیند که طراوت و شکوه طبیعت و زندگی سنتی به استقبالش می‌شتابد و بار سنگین سفر را از روی دوشش برمی‌دارد و آب خنکی یا شاید هم یک لیوان شیر داغ تازه به دستش می‌دهد و تعارفش می‌کند که روی سنگفرش حصیرپوش صحن حیاط یا شاید هم اگر سرمای زمستان کولاک کند زیر کرسی بنشیند. می‌خواهم بگویم اگر مدت‌های بسیاری است احساس می‌کنید خستگی کارهای روزمره و دغدغه‌های شهری و گرفتاری‌های شغلی امان شما را بریده و احساس می‌کنید زانوانی خسته دارید که دیگر تاب تحمل و دوباره ایستادن را ندارند، اگر احساس می‌کنید همین حالا است که این زانوان خم شوند و روی زمین پخش؛ و با تمام وجود احساس می‌کنید به پناه‌گاهی نیاز دارید تا مدتی هر چند کوتاه آرامشی گرم همراه با لذتی فراموش‌نشدنی را برای شما به ارمغان بیاورد راهی دیار آذران برزک شوید. مطمئن باشید که در این روستای ناب تمام خستگی‌های شما زدوده خواهد شد، زانوان خستۀ شما باری دیگر قوت و قدرت ایستادن را پیدا خواهند کرد، روح شما دوباره متولد خواهد شد و سیلی از انرژی مثبت و کارآمد در رگ‌های شما جریان خواهد یافت. زندگی زیباست در روستای آذران برزک زیباتر.
۲۸- سید ضیاءالدین و قدمگاه حضرت علی (ع)
کاشان پر است از اماکن زیارتی قدیمی که نشان از فرهنگ مذهبی مردم این شهر، از گذشته‌های دور دارد. بقعه سید ضیاءالدین و قدمگاه حضرت علی (ع) یکی از این اماکن مذهبی و تاریخی است که قدمت آن برابر با عصر سلجوقیان می‌باشد. این مکان مذهبی بدون گنبد است و وقتی داخل آن می‌شوید با ضریحی از جنس چوب روبرو خواهید شد که سنگ مزار سید ضیاءالدین را پوشانده است. با فاصله حدود صد متر جایگاهی قرار دارد که بنا بر روایت مردم محل گذر حضرت علی (ع) بوده است و به قدمگاه حضرت علی (ع) شهرت یافته است.
این بنای تاریخی در شهر کاشان دارای معماری‌ای بسیار زیبا است و ذوق و هنر مردمان آن زمان را به تصویر کشیده است. در واقع زیارتگاه سید ضیاءالدین و قدمگاه حضرت علی (ع) نه تنها یک جاذبۀ مذهبی و آیینی ارزشمند است بلکه از حیث هنر معماری و جاذبۀ تاریخی نیز مورد توجه قرار می‌گیرد. هر زمان مهمان این زیارتگاه دلبرانه بودید حتماً با دقت و توجه به زیبایی‌های معماری این بنا نگاه کنید و سعی کنید راز پنهانش را دریابید. در واقع این مکان که یکی از محبوب‌ترین جاهای دیدنی کاشان به شمار می‌رود هم روح‌نواز است و هم چشم‌نواز. بنابراین در این مهمانی دلگشا لازم است با تمام قلب و نگاه خود شرکت کنید تا بتوانید ابعاد مختلف زیبایی و شکوه آن را ببینید و از این تماشا لذت ببرید.
آدرس: کاشان، محله سرسنگ، ابتدای خیابان غیاث‌الدین جمشید کاشانی
۲۹- کاروانسرای سن سن کاشان
این کاروانسرای زیبا که دارای معماری ایرانی و تزئینات بسیار زیبا است، در زمان صفویان ساخته شده است. کاروانسرای سن سن در چهار کیلومتری جاده قم به کاشان قرار دارد. دو روستای آب شیرین و مشکان نیز در دو سوی کاروانسرا واقع شده‌اند. با توجه به معماری کاروانسرا، می‌توان آن را از کاروانسراهای حیاط‌دار چهار ایوانی دانست که به شکل مربع ساخته می‌شوند. در ساخت سن سن از مصالحی چون گل، خشت و آجر استفاده شده است. کاروانسرای سن سن کاشان از جمله کاروانسراهای بسیار مشهور و مورد علاقه مسافران ری و قم بوده است. این بنای تاریخی در سال ۱۳۶۴ هجری شمسی در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
پ.ن: در تمام ایران زمین تعداد زیادی کاروانسرا از دوران گذشته به یادگار باقی مانده است. تمام این کاروانسراها تماشایی و دلنواز هستند. در روزگاران گذشته مسافران پس از عبور از راه‌های طولانی در کاروانسراها به استراحت می‌پرداخته‌اند، نفسی تازه می‌کرده‌اند و دوباره راه را ادامه می‌داده‌اند. در حال حاضر نیز می‌توانید پس از گذر از راه‌های پر طول و دراز، به کاروانسرای سن سن کاشان بروید و با تماشای زیبایی‌های به کار گرفته شده در جای جای آن نفسی تازه کنید و قلب خودتان را جلا بدهید.
۳۰- مناره زین‌الدین
مناره زین‌الدین از آثار قرن ۵ تا ۷ هجری قمری می‌باشد و بانی ساخت آن فردی به نام خواجه زین‌الدین بوده است. البته درباره زمان ساخت این مناره نظرات مختلفی وجود دارد. مادام دیولافوا باستان‌شناسی است که در زمان قاجار به ایران سفر کرده است. او در کتابش این مناره را مربوط به قرن سیزدهم میلادی می‌داند که مقارن با دوره ایلخانیان است. در برخی متون تاریخی نیز این مناره را مربوط به قرن نهم هجری قمری دانسته‌اند. به همین دلیل مشخص نمودن تاریخ واقعی خلق این اثر، نیازمند بررسی دقیق و موشکافانه است.
این مناره که به مناره تاریخی کاشان مشهور است از آجر ساخته شده و آن را با کاشی‌های فیروزه‌ای رنگ تزئین کرده‌اند. قسمت بالایی مناره تخریب شده است و نمی‌توان ارتفاع واقعی این مناره را دقیق مشخص کرد. البته در بعضی از دست‌نوشته‌های تاریخی دوره قاجار ارتفاع آن را ۴۷ متر نوشته‌اند اما نمی‌توان به طور قطع به این دست‌نوشته‌ها استناد کرد. در داخل مناره یه ردیف پله وجود دارد که به صورت مارپیچ به سمت بالای مناره می‌رود و هیچ‌گونه تزئین و معماری خاصی در آن فضا به چشم نمی‌خورد. بالای مناره نیست اتاق کوچکی بوده که هم به منظور دیده‌بانی و هم اعلام اخبار مهم از بالای مناره به مردم شهر ساخته شده بود. در بخش پایینی مناره باقی‌مانده کتیبه‌ای به چشم می‌خورد که بسیار تخریب شده است. البته طی سالیان دراز و بر اثر عوامل طبیعی به همراه بی‌توجهی‌های انسانی، این مناره آسیب بسیار زیادی دیده است.
این اثر تاریخی که در خیابان دروازه اصفهان یا همان ملاحبیب‌اللّه‌شریف شهر کاشان قرار دارد، در سال ۱۳۱۰ هجری شمسی به ثبت آثار ملی رسیده است.
