جاهای دیدنی فومن را باغهای پر درخت با میوههای رنگارنگ و شالیزارهای سبز و روحافزا و تندیسهای چشمنواز تشکیل میدهند. این شهر ناب در شمال ایران زمین و در استان گیلان واقع شده است. شهر فومن یکی از دیرینهترین شهرهای کشور عزیزمان ایران زیبا به شمار میرود و قدمت آن به ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ سال میرسد. زمین این شهر جذاب و تماشایی سرشار است از سبزی و طراوت گیاه و آسمانش آبی است بدون هیچ گرد و غباری. دمای هوا در این شهر بینظیر در تمام فصلهای سال معتدل است و به همین دلیل در تمام روزهای سال سفر به این شهر عزیز، دلنواز است و وسوسهبرانگیز. فومن، این محبوبۀ گیلانی، علاوه بر مناظر مدهوشکننده و آسمان درخشان و آب و هوای لطیف، گنجینهای پربها و بیمثال از انواع و اقسام غذاهای سنتی و منحصر به فرد است و در زمینۀ صنایع دستی گوی سبقت را از تمام شهرهای اصیل ربوده است. این شهر هم در جلوهگری طبیعت سرآمد زیباترین تصاویر است و هم در گردآوری یادگارهای تاریخی زبانزد خاص و عام. تمام این عوامل دست به دست هم دادند تا مجلۀ گردشگری میزبون راهی استان گیلان شود و از میان این همه شهر سبز و دلنواز، فومن دلبرانه را به عنوان میزبون انتخاب کند و مهمان سبزی و طراوتش شود. با میزبون همراه باشید تا از فومن دلربا بیشتر بخوانید.
گشت و گذار در طبیعت سبز شهر فومن همراه با میزبون
وجه تسمیۀ نام فومن
در پاسخ به این پرسش که چرا نام فومن برای این شهر سبز شمالی انتخاب شده است اقوال و روایات متفاوتی وجود دارد. برای مثال، برخی گفتهاند که نام فومن از ریشۀ واژۀ بهمن گرفته شده است. بهمن یکی از امشاسپندان است و نامی باستانی است. این نام در شاهنامه و اوستا آورده شده است. بهمن در شاهنامه پسر اسفندیار است و پس از گشتاسب به پادشاهی میرسد. بر پایۀ این فرضیه، فومن به معنای پناهگاه اندیشمندان درک میشود. اما برخی دیگر گفتهاند که فوم در لغت به معنای سیر است؛ گیاه یا یکی از صیفیجاتی که مخصوصاً در شهرهای شمالی بسیار مورد استفاده قرار میگیرد و اتفاقاً در شهر فومن در مقیاسی بسیار وسیع کشت میشود. اتفاقاً این دسته از بزرگان فرضیۀ خود را تکمیل میکنند و میگویند پسوند ن که به واژۀ فوم به معنای سیر اتصال یافته است معنای جایگاه کشت را در خود دارد. به این ترتیب با اتکا بر این فرضیه میتوان گفت نام فومن به معنای جایگاه کشت سیر است. این معنا با واقعیت جاری در شهر فومن نیز تناسب دارد.
پ.ن: دستۀ دوم از علم زبانشناسی برای یافتن وجه تسمیۀ نام شهر فومن استفاده کردهاند.
فومن شهر بزرگان
اگر از جوانهای دهۀ شصت باشید، یا شاید حتی اوایل دهۀ هفتاد؛ و اگر اهل مجله بوده باشید؛ شاید جالب باشد بدانید که گل آقا مجلۀ محبوبی که آن روزها بسیار مورد استقبال کودکان قرار میگرفت، به قلم روان و موجز آقای کیومرث صابری فومنی نوشته میشده است. همان طور که از نام ایشان به وضوح پیداست ایشان طنزنویس قَدَر شهر فومن بودند و از لطایف بسیاری که مینوشتند تمام اهالی ایران زمین لذت میبردند. علاوه بر ایشان شیون فومنی، شاعر خوشقریحۀ ایرانی؛ آیتالله اریب، آیتالله فومنی حائری و آیتالله محمدتقی بهجت فومنی که سرآمد مردان زمان خود هستند زاده و ساکن شهر دلنواز فومن بودهاند.
قلعه رودخان در حوالی شهر فومن
در حدود ۳۰ کیلومتر دورتر از شهر فومن قلعهای به چشم میخورد که سر به آسمان کشیده است و پلههای آن به قدری زیاد است که چشمها را به ابرها میکشاند. این قلعۀ ناب که یکی از مهمترین جاهای دیدنی فومن به شمار میرود با نام قلعه رودخان شناخته میشود. در مورد قدمت این قلعه چند روایت وجود دارد. برخی از باستانشناسان قدمت این قلعه را به دورۀ حکومت ساسانیان نسبت دادهاند و اگر این قول درست باشد میتوان گفت این قلعۀ حصین یادگاری از ایران باستان است. اما عدۀ دیگری از مورخین قدمت این قلعه را به دورۀ حکومت سلجوقیان نسبت دادهاند. به هر حال این قلعه از شکوهی خاص و منحصر به فرد برخوردار است و گذر از هر پلۀ آن و صعود به سمت آسمان، جذاب و حیرتبرانگیز خواهد بود.
قلعه رودخان با چند نام خوانده میشود. در گذشته این قلعه را با نام دژ روگان میشناختهاند. همین نام در طول زمان دچار تغییر و تحول شده و به قلعه رودخان تبدیل شده است. همچنین مردم محلی این قلعه را با نام دژ روخان و قلعۀ سامی و قله رخون و قلعۀ هزارپله نیز میشناسند.
قلعه رودخان دژی مستحکم و غیر قابل نفوذ است و میدان دید وسیعی را برای ساکنانش به ارمغان میآورد. به صورتی که اگر بر فراز این قلعه بایستید تمام نواحی اطراف را به راحتی میتوانید ببینید. این نواحی نه تنها شامل جنگلهای اطراف میشود بلکه روستاهای اطراف قلعه را نیز در بر میگیرد. البته شاید جالب باشد بدانید که پهنۀ اطراف قلعه سراسر سرشار از سبزی است؛ به گونهای که تمام پهنۀ زمین در این ناحیه را یا گیاهان درختچهای پُر کردهاند یا درختهای تنومند و پر شاخ و برگ. به عبارتی دیگر قلعه رودخان سرشار از دیدنی است و چون سرشار از دیدنی است سرشار از گفتنی هم هست؛ به این ترتیب اگر مشتاق هستید بیشتر در مورد این قلعۀ حصین بخوانید میتوانید خیلی راحت روی لینک زیر کلیک کنید:
قلعه رودخان ؛ تلاقی طبیعت دلنواز و معماری دورانساز
پارک فومن سرشار از تندیسهای هنرمندانه
یکی دیگر از جاهای دیدنی فومن پارک شهر است. شاید بتوان گفت در تمام شهرهای ایران زمین نه تنها یک پارک بلکه چندین و چند پارک وجود دارد و هرچه وسعت شهر بیشتر شود تعداد پارکها نیز بیشتر خواهد شد. اما پارک مورد نظر در شهر فومن با تمام پارکهای دیگر تفاوت دارد. آنچه باعث میشود این پارک منحصر به فرد شمرده شود و در مقایسه با سایر پارکهای شهری ارجحیت پیدا کند وجود تندیسهایی است که به اشکال مختلف از قبیل دختران شهرستان فومن ملبس به لباس محلی، یا تندیسهایی از کودکانی شاد و بانشاط در حال بازی و جست و خیز، یا تندیسهایی از زنان و دختران شهر فومن و روستاهای اطراف آن که در حال کشاورزی و کشت و کار هستند. مردم شهر فومن و گردشگران مشتاقی که به این شهر سفر کردهاند و در این پارک قدم زدهاند، وجود همین تندیسها را علت محبوبیت بسیار این پارک میدانند.
روستای فوشه در حوالی شهر فومن
یکی دیگر از جاهای دیدنی فومن که در فاصلهای در حدود ۲۲ کیلومتر از شهر فومن واقع شده است و در سمت جنوب غربی شهر جای دارد با نام روستای فوشه شناخته میشود. اتفاقاً این روستا در همسایگی قلعه رودخان قرار گرفته است. اما آنچه باعث جذابیت و شکوه منحصر به فرد این روستا میشود محدودشدن این روستا از جانب غرب، جنوب و همچنین جنوب غربی روستا با مناطق کوهستانی است. البته شاید جالب باشد بدانید که این مناطق کوهستانی مناطق جنگلی نیز به شمار میروند و در واقع این روستا و اطراف آن نمونۀ مناسبی برای نمایش و توضیح تلفیق کوهستان و جنگل به شمار میروند. علاوه بر زیبایی و شکوه جنگلهایی که بر فراز دامنههای کوهستانی محیط روستا را در بر گرفتهاند در داخل روستا نیز تنوع قابل توجهی از انواع درختان سبز و سر به فلک کشیده از قبیل درختان توسکا، افرا، لرگ، راش، خرمندی به چشم میخورد. این روستا درست به مثال زمردی سبز در حصاری از رشته کوههای بلند میدرخشد و تصویر انگشتری گرانبها را تداعی میکند.
غار خون فوشه در حوالی شهر فومن
یکی دیگر از جاهای دیدنی فومن که در فاصلهای ۱۵ کیلومتری از شهر فومن واقع شده است با نام غار خون فوشه شناخته میشود. این غار جذاب و تماشایی بیش از ۳ هزار سال زیسته است. ایران باستان و تمام تاریخ را به چشم دیده است. این غار کهنسال در حوالی قلعه رودخان ساکن است. حوالی غار به طور تمام و کمال غرق در درختان سبز و جنگلی است. بدون شک حیوانات بسیاری در این حوالی خانه خواهند داشت. شاید راه صعود و ورود به این غار بسیار دشوار به نظر برسد اما به طور قطع حضور در این فضا و حتی عبور از این موانع بسیار لذتبخش و جانفزا خواهد بود. میزبون پیشنهاد میکند در سفر به شهر فومن حتماً برای ورود به غار خون فوشه نیز برنامهریزی کنید و حتماً مدت زمانی درخور را برای این غار در نظر بگیرید. دیدار از این غار حیرتبرانگیز خواهد بود.
بقعۀ سبز قبا در شهر سبز فومن
یکی از نابترین و محبوبترین جاذبههای گردشگری در هر شهر و دیاری اماکن مذهبی هستند. اماکن مذهبی با نور معنویت و انرژی مثبتی که برای گردشگران به ارمغان میآورند سبب میشوند که آرامشی غیر قابل وصف سراپای وجود پر مهر آنها را در بر بگیرد و خستگی تمام روزهای گذشته را از دل مهربان آنها بیرون کند. در شهر تماشایی و دلگشای فومن نیز زیارتگاه دلنوازی وجود دارد. این زیارتگاه دلبرانه با نام بقعۀ سبز قبا شناخته میشود. این بقعۀ متبرک از سه جهت مقدس و محترم شمرده میشود. اولین دلیل تقدس بقعۀ سبز قبا حضور پیکر امامزاده سبز قبا (ع) است. همان طور که از نام بقعه مشخص است نام امامزاده بر این بقعه نهاده شده است. دومین دلیل تقدس این بقعۀ متبرک حضور پیکرهای چند تن از شهدای دفاع مقدس از جمله پیکر پاک سید جواد موسوی است که آرام و باطمأنینه در این خاک سبز و پاک آرمیده است و شاید بتوان گفت که خون این افراد بزرگ و عزیز سبزی مضاعفی به شهر دلنواز و تماشایی فومن بخشیده است. اما سومین دلیل تقدس این بقعۀ متبرکه حضور درختی سبز و کهنسال است که قدمتی دیرینه دارد و از گذشتههای بسیار دور حکایتهایی از رواشدن حاجات به وسیلۀ توسل به این درخت در سراسر شهر پیچیده بوده است. شاید جالب باشد بدانید که همچنان رسم دیرینۀ حاجتخواهی از این درخت سبز باقی است. بنابراین توضیحات، بدون شک اغراق نخواهد بود گفتن این امر که یکی از دلنوازترین و آرامشبخشترین جاهای دیدنی فومن بقعۀ تماشایی سبز قبا خواهد بود. در سفر به این شهر سبز و باشکوه دیدار از بقعۀ سبز قبا را فراموش نکنید.
ییلاق زودل سر در شهر تماشایی فومن
اما اگر پس از گشت و گذار در شهر فومن و پس از دیدار از بقعۀ سبز قبا دوست داشتید ییلاقی سبز و باطراوت و باشکوه را تجربه کنید میتوانید به سمت ییلاق باشکوه و تماشایی زودل سر رهسپار شوید. این ییلاق زیبا و دلربا در مسیر رسیدن به قلۀ بلند و سرشار از شکوه تراشوم واقع شده است. قلۀ بلند و رفیع تراشوم در حوالی روستای خانوانه که از توابع شهرستان فومن به شمار میرود قرار دارد. اما ییلاق زودل سر در قسمت بالادست روستایی دلبرانه و تماشایی به نام زودل جای دارد. در گویش گیلکی واژۀ سر به معنای بالادست خواهد بود. به این ترتیب زودل سر به معنای بالادست روستای زودل است. این ییلاق باشکوه و سبز سرشار است از زیبایی و طراوت. بر اساس سبزی و روحنوازی ییلاق زودل سر میتوان با اطمینان خاطر گفت که یکی دیگر از محبوبترین جاهای دیدنی فومن فقط و فقط ییلاق باصفای زودل سر خواهد بود ولاغیر.
منطقه حفاظتشدۀ گشت رودخان و سیاه مزگی در حوالی شهر فومن
شهر دلنواز فومن و تمام مناطق اطراف آن سرشار است از سبزی و طراوت و شکوه. چون از نظر اقلیمی این ناحیه از آب و هوایی مرطوب و معتدل برخوردار است و همین رطوبت و اعتدال دمایی سبب شده است که پوشش گیاهی بومی و همچنین جنگلهای منحصر به فرد هیرکانی به همراه مرتعهایی ییلاقی و مناطق جلگهای و همچنین حضور رودخانههایی بسیار که با حرکت خروشان خود به سمت باغهای پربار با انواع و اقسام میوههای متنوع رهسپار میشود و در هر حرکت خود حجم قابل توجهی از حیات و زندگی را به محیط اطرافش میبخشد. این منطقۀ ییلاقی باشکوه و دلبرانه از سال ۱۳۷۸ به عنوان منطقهای حفاظتشده بیش از پیش مورد توجه و مراقبت قرار گرفت. چون توجه به این امر مهم که، این منطقۀ ییلاقی چشمنواز خانه و کاشانۀ تعداد قابل توجهی از گونههای متعدد جانوری از قبیل قرقاول، آبیا، تشی، گورکن، سیاهگوش، روباه، گربهی جنگلی، گراز، خرس قهوهای، مرال شوکا، شغال و پلنگ، است، مسئولیت تمام ما انسانها را در مقابل زندگی و بقای این جانداران کمیاب بیش از پیش یادآور خواهد شد. علاوه بر تمام زیباییهایی که ذکر آن رفت لازم است اضافه کنم که منطقه حفاظتشدۀ گشت رودخان و سیاه مزگی با تعداد قابل توجهی از درههای عمیق و همچنین آبشارهای پرخروش بسیار زینت یافته است و شاید بتوان ادعا کرد که این منطقۀ سبز و دلگشا و چشمنواز حریر سبزی است مرصّع به جواهرات رنگارنگ و قیمتی که با ملیلهدوزی و انواع و اقسام هنرهای دستی دیگر مزیّن شده است و گوی سبقت را از تمام خلاقیتها و نوآوریهای بشری ربوده است. به این ترتیب شایسته است بگویم که منطقه حفاظتشدۀ گشت رودخان و سیاه مزگی یکی از نابترین و درخشانترین جاهای دیدنی فومن به شمار میرود.
چشمه آب معدنی علی زاخونی و زمزمه در حوالی شهر فومن
یکی از نعمتهای قابل توجه و قابل احترامی که در سراسر ایران زمین به شکلهای مختلف از آن بهرهمند هستیم چشمههای آب معدنی خواهند بود. چشمههای آب معدنی از دل زمین میجوشند و از لابهلای سنگهای سخت و کانیهای مختلف راه خود را باز میکنند تا با هزار زحمت بتوانند خودشان را به سطح زمین برسانند. این حرکت دشوار و پر پیچ و خم سبب میشود این آب در مقایسه با سایر آبهایی که شاید از راه سادهتری بر سطح زمین جاری شوند دارای خواص بیشتری باشند. آب چشمههای معدنی که با حرارت موجود در اعماق زمین به جوشش در میآید و نشانهای از حرارت و غوغای موجود در مرکز زمین به شمار میرود در هر مولکول خود انواع و اقسام ترکیبات معدنی را جای داده است. به همین دلیل گفته میشود که آب چشمههای معدنی خاصیت درمانی دارند. چشمه آب معدنی علی زاخونی و زمزمه حاوی حجم قابل توجهی از ترکیبات بیکربنات است. این چشمۀ آب معدنی در مسیر پر پیچ و خم خود از کنار حجم قابل توجهی از آهن عبور میکند و به این ترتیب وفور ترکیبات بیکربنات و آهن در این آب سبب شده است این آب خاص به رنگ نارنجی دیده شود و به هیچ عنوان طعم و مزۀ خوبی نداشته باشد اما با وجود تمام این تلخیها و کدورتها خاصیت درمانی شایان توجهی در درمان برخی از بیماریهای ریوی و گوارشی داشته باشد. خاصیت این آب به قدری بالا شناخته شده است که برخی از افراد این آب تلخ و نارنجی را با شکر مخلوط میکنند و مینوشند تا از خاصیت درمانی آن بهره ببرند. تمام این مواردی که ذکر شدند دلیل متقنی خواهند بود بر اثبات این ادعا که چشمه آب معدنی علی زاخونی و زمزمه یکی از محبوبترین و مهمترین جاهای دیدنی فومن به شمار میرود.
پ.ن: شاید بتوان گفت که این آبهای جوشنده از قلب زمین، درست شبیه انسانهایی هستند که از هزارتوهایِ بسیارِ زندگی گذشتهاند و هر چه مسیری که پشت سر گذاشتهاند پیچ و خم بیشتری داشته باشد فرد قویتر خواهد شد. درست مثل آبهای معدنی که هر چه گرمای بیشتری را تحمل کنند، هر چه از سنگهای زمختتر و از فلزات سختتر عبور کنند حامل انرژی بیشتری خواهند بود و به طبیعت ارمغان ارزشمندتری را خواهند بخشید. شاید بتوان گفت برخی از افراد درست مثل برخی از آبهای موجود در اعماق زمین مسئولیت خطیری بر عهده دارند که برای انجام این مسئولیت خطیر لازم است از سنگلاخهای جادۀ طولانی و پر پیچ و خمی عبور کنند تا بتوانند آن ارمغان مورد نیاز را برای جامعه به همراه بیاورند و آن انرژی مورد نیاز را به طبیعت برسانند. شما از کدام دسته از افراد هستید! آیا زندگی تا به امروز شما را به عنوان فرستادهای قابل اعتماد به راهی سخت و پر هراس راهی کرده است! ارمغانی که برای جامعه به همراه آورده بودید چه بود؟
روستای ماسوله در حوالی شهر فومن
فومن، این شهر طراوت و شکوه نه تنها در سراسر شهر جذاب و دلربا است، بلکه در اطراف و اکنافش نیز سرشار از زیبایی و شکوه است. شاید فکر کنید منظور از اطراف و اکناف شهر ییلاقات سبز و جنگلهای سرشار از زندگی و رودخانههای در جریان آن است. بدون شک مناطق ییلاقی و جنگلی و رودخانهها شکوهی غیر قابل وصف به این منطقه خواهند بخشید اما شاید جالب باشد بدانید که شهرستان فومن روستاهای بسیار زیادی دارد که هر کدام از آن روستاها در شکوه و طراوت و جریانِ حیات زبانزد خاص و عام هستند. یکی از این روستاهای باشکوه و چشمنواز با نام روستای ماسوله شناخته میشود و شاید بتوان گفت یکی از مشهورترین جاهای دیدنی فومن ییلاق باصفای ماسوله است. به محض اینکه در این روستای دلبرانه قدم بگذارید خانههای باصفا و پر از مهری را خواهید دید که به وضوح روح حیات در آن جریان دارد و شاید حتی اگر با چشم دل به اطراف آن چشم بدوزید شکوه زندگی را در تمام پنجرههای تمام خانههای روستا ببینید. پنجرههایی که هنوز طاقچه دارند و رو به طبیعت ناب باز میشوند و در پایۀ خود هر کدام چندین و چند گلدان شمعدانی دارند که گلهای سرخ مخملینش تازه باز شدهاند و با گلبرگهایی شکفته سعی دارند تمام نور خورشید را تا آخرش ببلعند و هرچه سریعتر، بیش از پیش شکوفا شوند و سرختر و خندانتر از قبل به مهمانان روستا خیر مقدم بگویند. این پنجرههایِ چوبیِ دلبرانه که خیلی راحت به بالکن راه پیدا میکنند و اگر باران ببارد که اتفاقاً زیاد هم میبارد به راحتی دستها را به قطره قطرههای جاری باران میرسانند شکوه و طراوت زندگی را به آسانیِ جریان نسیم در تمام روستا و تمام خانهها و تمامی قلبهایی که در آن به تپش مشغول است میرسانند. هر وقت مهمان ماسولۀ تماشایی بودید چشم دل را فرا بخوانید و طراوت و طبیعت و حیات را سر بکشید درست مثل یک لیوان شیر سرد و گوارای تازه که با اندکی شکر مخلوط شده است و حالا دلپذیرتر از همیشه به نظر میرسد.
پارک جنگلی ماسوله یکی از جاهای دیدنی فومن و روستای ماسوله محسوب میشود. این پارک جنگلی را میتوان یکی از زیباترین مناطق حفاظت شده در شمال کشور دانست. این پارک دارای مساحتی برابر با ۲۰۰۰ هزار هکتار است و بر روی کوهستانهای ماسوله واقع شده است. پارک جنگلی ماسوله در ارتفاعی ۱۸۰۰ متر بالاتر از سطح دریا قرار دارد. پارک جنگلی مذکور دارای معماری خاصی است و چشمانداز آن به صورت پلکانی از کوه به سمت دره است. در پارک جنگلی ماسوله گونههای متفاوتی از درختان دیده میشود که از این گونهها میتوان به فندق، راش، ممرز، توسکا و … اشاره کرد. همچنین گونههای مختلفی از گیاهان دارویی نیز در این پارک جنگلی دیده میشود. پارک جنگلی ماسوله در ۳۶ کیلومتری فومن و در ۵۵ کیلومتری شهر رشت قرار دارد. در این پارک جنگلی منحصر به فرد امکانات رفاهی متعددی وجود دارد تا گردشگران به راحتی بتوانند از آن بازدید کنند و ساعاتی را در این پارک زیبا به تفریح بگذرانند.
سفر به شهر فومن در استان گیلان
یکی از سرسبزترین شهرهای ایران زمین، که در زیبایی و شکوه، شهرۀ آفاق است و حتی لحظهای نفسکشیدن در آن آرزوی هر انسانی است، شهر بیمثال و چشمنواز فومن است. جاهای دیدنی فومن دلبرانه گردشگران ماجراجو و شیفتۀ طبیعت را به خود جذب میکند. و شاید اقامتی هر چند کوتاه مدت، حتی به قدر چند روز، با اجاره ویلا در فومن بتواند خستگی و کسالت ماهها و حتی سالها را از قلبها بزداید. ذهنها و قلبها به آرامش، تفریح و تنفس در هوای پاک محتاج هستند و چقدر خوب خواهد بود اگر هرزگاهی از تمام مشغلههای ریز و درشت زندگی به واسطۀ سفر به شهری ناب و چشمنواز و سرشار از آرامش پناه ببریم.
میزبون زیباترین روزها را در شهر فومن برای شما یاران جان آرزو دارد …
سفر به شهر فومن به سلامت …