استان گیلان به دلیل موقعیت خاصی که دارد در طول تاریخ همواره دست‌خوش تحولات فراوانی بوده است. تغییرات فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی در این بخش از ایران در زمان‌های مختلف موجب شده تا امروز هر قسمتی از تاریخ را که مرور می‌کنیم، نام گیلان بدرخشد. شهر تاریخی گکسر یکی از یادگارهای ارزشمندی می‌باشد که از دوره اسلامی باقی مانده است. برای آشنایی بیشتر با این شهر همراه میزبون باشید.
گکسر کجاست؟
گکسر که حدود ۱۲۰۰ سال قدمت دارد، وسط جنگل‌های هفت دغنان واقع شده است. این شهر وسیع‌ترین شهر به جای مانده از دوران اسلامی در شمال ایران می‌باشد و مساحتی بالغ بر ۱۰ هکتار را در بر گرفته است. گکسر با رشت ۵۵ کیلومتر فاصله دارد. هم اکنون بخش مهمی از آن زیر پوشش گیاهان جنگل مدفون است. با توجه به این‌که این شهر در منطقه‌ای بسیار زیبا قرار دارد، علاوه‌بر جنبه تاریخی به دلیل محل قرارگیری‌اش دارای اهمیت گردشگری دو چندان شده است. طبیعت‌گردان زیادی به خاطر مناظر بی‌مانند هفت دغنان به این منطقه می‌آیند.
معماری شهر گکسر
شهر تاریخی گکسر در نزدیکی صومعه‌سرا، دارای سبک شهرسازی پیشرفته و متشکل از سه بخش تجاری،صنعتی و مسکونی بوده است. قسمت تجاری شهر به کهنه بازار شهرت داشته است. پل‌هایی از جنس خشت در شهر مشاهده می‌شود که مربوط به دوره صفویه هستند. این سه پل بر روی رودخانه بهمبر بنا شده‌اند. برخی از آثار باستانی و باقی‌مانده کوره‌ها نیز در حفاری باستان‌شناسان به دست آمده‌اند که به همراه سکه‌های ضرب شده در اوایل دوره اسلامی قدمت دیرینه شهر گکسر را نمایان می‌کنند.
در این شهر دو حمام مربوط به زمان صفویه وجود دارد که مساحتی حدود چهارصد متر مربع را در بر گرفته‌اند. این حمام‌ها طبق اصول کامل مهندسی ساخته شده‌اند و حاکی از پیشرفت علم و صنعت در این شهر هستند. بنای یکی از این حمام‌ها که به حمام هفت دغنان معروف است سالم مانده و می‌توان جزئیات معماری گکسر را در آن مشاهده نمود. کاشی‌های این حمام رنگ‌های متنوعی دارند و تصویر انسان به شکل مینیاتور روی آن‌ها مشاهده می‌شود. این حمام یکی از قدیمی‌ترین حمام‌های استان گیلان می‌باشد که دارای کاشی‌کاری‌های خاص و پر معنایی است.
همچنین آثاری از زمان اشکانیان در قسمت جنوب منطقه شهرنشین گکسر به دست آمده است.
این شهر در فصل‌های مختلفی توسط کارشناسان باستان‌شناسی مورد کاوش قرار گرفته است. کوره‌های آجرپزی، نشانه‌هایی از وجود صنعت شیشه‌گری و سفالگری، گورستان شهر و سه بخش مسکونی، تجاری و صنعتی گکسر در کاوش‌های قبلی کشف شده‌اند.
فصل چهارم منجر به کشف آثاری شد که خبر از زندگی در زمان ایلخانیان تا صفویان می‌دهد. این دوره به حدود هفتصد سال قبل باز می‌گردد.
مسیر این شهر تاریخی به سبب طبیعت بکر و دست نخورده‌اش، در بین طبیعت‌گردان به عنوان مسیر گردشگری شهرت یافته است.
مناره گکسر
این مناره که با آجر بنا شده است مربوط به عصر سلجوقی می‌باشد. مناره‌ای بسیار باشکوه و زیبا که با صومعه‌سرا حدود ۹ کیلومتر فاصله دارد. معلوم نیست این مناره خوش چهره توسط کدام فرد یا افرادی بنا شده، اما سازندگان آن اوج هنر و خلاقیت را در ساخت این بنا به خرج داده‌اند. مناره آجری گکسر در جاده مسیر جاده شاه‌عباسی قرار دارد و جزء برجسته‌ترین آثار تاریخی استان گیلان محسوب می‌شود.
ارتفاع مناره آجری گکسر در ابتدا ۳۰ متر بوده است. طی سال‌های متمادی و بر اثر عوامل طبیعی حدود پنج متر از مناره فرو ریخته و با زلزله سال ۶۹ در گیلان سیزده متر دیگر از این مناره خراب شده است. در حال حاضر ۱۲ متر از مناره سالم مانده و قابل مشاهده است.
ابعاد آجرهای استفاده شده در مناره ۲۰ در ۲۰ است و ملات به کار رفته در آن ساروج می‌باشد. مناره به شکل مخروط است و از قسمت ورودی آن با ۵۰ پله به شکل مارپیچ مواجه می‌شویم که در آخر به بام مناره می‌رسند.
در سال ۱۳۸۲ به دلیل حفاظت از این اثر ارزشمند تاریخی بخش‌هایی از مناره ترمیم شده است. در بالای مناره نقوشی هندسی برای تزئین آن وجود داشته که امروزه چیزی زیادی از آن‌ها باقی نمانده است. این بنا دو نورگیر داشته که یکی از آن‌ها در ارتفاع شش متری مشاهده می‌شود و دیگری در زلزله سال ۱۳۶۹ فرو ریخته است.
تونل های شهر گکسر
یکی از موارد جالبی که در شهر تاریخی گکسر مشاهده می‌شود، تونل‌هایی است که در سر تا سر این شهر وجود دارد که طرف دیگر آن‌ها در مناره بازار است و از دست قاچاقچیان در امان نمانده است؛ همچنین در این شهر مقبره‌ای وجود دارد که متعلق به سید خروسه، یکی از پادشاهان و زن آقا سید شرف شاه می‌باشد. یک باستان شناس در این باره گفت : « شهر گکسر پس از انجام کاوش‌های باستان شناسی و آشکار شدن بقایای مهم آن به یکی از مهم‌ترین قطب‌های تاریخی-گردشگری گیلان تبدیل خواهد شد». او همچنین شهرستان صومعه سرا را نمادی از تاریخ و تمدن کهن ایران و گیلان دانست و افزود : « شهر تاریخی هفت دغنان در منطقه گکسر صومعه سرا قرار داشته که در زمان قدیم محل حکومت گکسرات بوده است. این باستان شناس منطقه هفت دغنان واقع در گکسر را یکی از مهم‌ترین مناطق اسلامی معرفی کرد و همچنین گفت که تا کنون بخش‌هایی از بازار صفوی و دکان‌های آهنگری و تعدادی از سکه‌های دوران صفوی در این منطقه کشف شده است.
بازدید از گکسر
برای بازدید از این شهر تاریخی بهترین مکان برای اقامت شما، شهرستان صومعه‌سرا است. شما می‌توانید با اجاره ویلا در صومعه‌سرا ساکن شده و چند روز ناب را در جنگل‌های هفت دغنان سپری کنید. گذر از مسیرهای جنگلی و تنفس هوای پاک این منطقه، جان تازه‌ای در کالبد خسته مسافران می‌دمد.
