بسیاری از ما آداب مهمان‌نوازی را از بزرگ‌ترها یاد گرفته‌ایم. اگر چه در دوران مختلف تحصیل، برخی آموزش‌های کلی در مدارس ارائه می‌شود، اما این آموزش‌ها کامل نیستند. البته جای نگرانی نیست! فرهنگ ما در این زمینه آنقدر غنی است که آموزش‌های برگرفته از تجربه گذشتگان بسیار کارساز خواهد بود.
اگر می‌خواهید اصول مهم مهمان‌نوازی را بدانید، با میزبون همراه شوید.
تاریخچه مهمان‌نوازی ایرانیان
وقتی صحبت از مهمان‌نوازی می‌شود بسیاری از ما ناخودآگاه به آن‌چه که تا کنون راجع به مهمان‌نوازی ایرانیان خوانده و شنیده‌ایم، می‌اندیشیم. به راستی چه افعالی باعث بروز چنین صفاتی در ایرانیان شده است؟
مفهوم مهمان‌نوازی در ایران بسیار متفاوت با سایر نقاط جهان است. پذیرایی از مهمان در ایران باستان جزء اصول مهم اخلاقی به شمار می‌رفته است؛ به گونه‌ای که اگر به ماجراهای سفرها در شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی مراجعه کنیم، مشاهده خواهیم کرد که پذیرایی از مهمان دارای آداب و رسوم خاصی است.
سه روز اندرین خان من شاد باش
ز رنج و ز اندیشه آزاد باش
که این خانه زان خانه بخشیده نیست
مرا با تو گنج و تن و جان یکسیت
مهمان‌نوازی از فضایل اخلاقی ایرانیان است. به جرأت می‌توانیم بگوییم تمام جهانگردانی که به ایران آمده‌اند، این موضوع را اذعان داشته‌اند. خانم مریت هاکس نویسنده کتاب «ایران، افسانه و واقعیت» در سال ۱۳۱۱ به ایران آمده است. او مهمان‌نوازی ایرانی‌ها را چنین توصیف کرده: «ایرانیان بسیار مهمان‌نواز و مؤدب هستند، وقتی از کنار یک خانواده ایرانی که مشغول صرف نهار بودند می‌گذشتم، با مهمان‌نوازی خاص ایرانیان از من خواستند با آن‌ها هم سفره شوم، ولی من توضیح دادم که باید سریع‌تر به بازدید ادامه دهم. ای کاش مردم دنیای غرب هم می‌توانستند از چنین برخوردی استقبال کنند.»
صائب تبریزی نیز در این رابطه چنین سروده است:
رزق ما با پای مهمان می‌رسد از خوان غیب
میزبان ما است هر کس می‌شود مهمان ما
در دین مبین اسلام نیز مهمان‌نوازی بسیار تکریم شده است. در حدیثی از پیامبر اکرم (ص) آمده: هر که به خدا و روز قیامت ایمان آورده، مهمان را گرامی بدارد.
البته باید توجه کنیم که میزبانی اصول و قواعدی دارد. هر کس بخواهد میزبان خوبی باشد باید این اصول را جدی بگیرد و به کار بندد.
چگونه مهمان‌نواز باشیم؟
میزبان خوب بودن کار آسانی است. کافی است یک سری آداب و قواعد را رعایت کنیم. البته در رأس تمام این اصول، بعضی خلق و خوها هستند که برای یک میزبان خوب بسیار ضروری‌اند. صمیمیت، محبت، بزرگواری و بزرگ‌منشی، ادب و احترام از مهمترین خلقیات یک میزبان موفق است.
مهمترین نکاتی که یک میزبان خوب باید رعایت کند به این ترتیب است:
- میزبان باید برای راحتی حال مهمان، به طور دقیق زمان حضور مهمان را به وی اعلام نماید. همچنین آدرس را واضح اعلام کند تا مهمان برای پیدا کردن محل دچار سردرگمی و سختی نشود.
- مهمترین وظیفه میزبان این است که به استقبال مهمان برود و با خونگرمی با او سلام و احوالپرسی کند تا مهمان از همان بدو ورود احساس راحتی نماید.
- با تشکر و قدردانی از مهمانها، به آن‌ها نشان دهید که از حضورشان خوشحال هستید. این کار باعث می‌شود آن‌ها تمایل بیشتری داشته باشند تا در آینده اوقات فراغتشان را با شما سپری کنند.
- برای میزبان خوب بودن لازم است در برابر هر اتفاق ناگهانی، بزرگوار و خوددار باشید. در صورت بروز یک اتفاق پیش‌بینی نشده، آرامشتان را حفظ کنید و برای مشکل راه حلی پیدا کنید که هم احترام مهمان حفظ شود، هم شرایط تحت کنترل قرار بگیرد. با این کار باعث می‌شوید مهمانان احساس آرامش کنند.
- بدرقه از مهمان نیز از اصولی است که یک میزبان خوب باید در دستور میزبانی خود قرار دهد. این کار بدین معنی است که شما از حضورشان لذت برده‌اید و تمایل دارید آن‌ها باز هم مهمانتان باشند.
با رعایت همین اصول ساده و آسان، مهمانها از میزبانی شما راضی بوده و تمایل بیشتری خواهند داشت که باز هم شما را ملاقات کنند. هم‌اکنون یک میزبان شوید!
