اورامانات یا اورامان یا هورامان، منطقه‌ای کوهستانی در غرب ایران و شرق عراق است. ساکنان این روستا به زبان هورامی سخن می‌گویند. هورامان یک واژۀ باستانی، به معنای سرزمین اهورایی (سرزمین پاک) است. هوری‌ها از اقوام باستانی ایرانی هستند که در این منطقه زندگی می‌کرده‌اند.
جغرافیای اورامانات
بخش بزرگی از منطقه اورامان از کوه‌های بلند و پربرف تشکیل شده است. اما در ارتفاعات پائین‌تر و در دامنه همین کوه‌های انبوه جنگلهای متراکم و گاه وسیعی وجود دارند. پوشش گیاهی جنگلهای این ناحیه همچون سایر نقاط رشته‌کوه زاگرس بیشتر از درختان بلوط است. درختان دیگری از جمله گلابی‌وحشی و زالزالک نیز به تعداد بسیاری در این منطقه دیده می‌شود. این جنگلها از گذشته‌های دور تأمین‌کنندۀ سوخت زمستانی اهالی این ناحیه بوده‌اند.
قسمت وسیعی از اورامان متعلق به ایران است و جزئی از استان کرمانشاه و کردستان محسوب می‌شود. اما بخشی از آن در خاک حلبچۀ عراق است. از شهرهای مهم اورامان می‌توان به پاوه، نوسود، نودشه، بیاره و حلبچه اشاره کرد. هورامان به طور کلی به چند بخش تقسیم می‌شود که عبارتند از: هورامان لهون، هورامان تخت و ژاورو.
البته برخی از مردم هورامی زبان از اورامانات مهاجرت کرده و در شهرهایی نظیر مریوان، کامیاران، سنندج، کرمانشاه، جوانرود و تهران ساکن شده‌اند.
اورامانات تخت
اورامانات تخت یک دهکدۀ تاریخی است که در جنوب‌شرقی شهرستان مریوان، از توابع استان کردستان واقع شده است. این دهکده پیشینه‌ای ۱۰۰۰ ساله دارد.
از میان این دهکدۀ زیبا رودخانه‌های سیروان و لیله می‌گذرند. جریان این دو رود طراوت این ناحیه را صدچندان کرده است. این دو رودخانه در دروله که مرز مشترک میان ایران و عراق است به هم متصل می‌گردند. در همین حوالی چشمه‌ای بی‌نظیر به نام بل نیز وجود دارد که سرسبزی و زیبایی مضاعفی به منطقه می‌بخشد.
اورامانات در ایران باستان
بر اساس تحقیقات باستان‌شناسی، قدیمی‌ترین ساکنین غرب ایران، مردمانی به نام کرتو بوده‌اند. اورامانات نیز جزئی از این منطقه است. این مردمان که در حدود هزارۀ هشتم قبل از میلاد می‌زیسته‌اند، معیشتی مبتنی بر دامداری و زندگی کوچ‌نشینی داشته‌اند. بعدها، در حدود هزارۀ دوم قبل از میلاد، اولین دستۀ آنان یک‌جانشین شدند. آن‌ها اولین شهر اورامان را پدید آوردند. این شهر معروف باستانی ءاتوور نام داشت. اکنون این شهر باستانی در زیر تلی از خاک مدفون است.
بنچاق اورامان
در سال ۱۳۰۵ شمسی، در کامیاران کنونی، خمره‌ای پر از دانۀ ارزن پیدا شد که در میان آن نوشته‌ای به خط یونانی و پهلوی اشکانی بر پوست آهو وجود داشت. این نوشته که به بنچاق اورامان مشهور شد، نشان از قدمت طولانی‌تر پالنگان نسبت به کل مناطق هورامان دارد و بیانگر آن است که قدیمی‌ترین ساکنین پالنگان زبانی شبیه مردم حاشیه دریای خزر، یعنی پارتی اشکانی داشته‌اند. در واقع ریشه‌های تمامی مردم هورامی زبان کنونی ساکن در خطه هورامان که شامل شهرهای پاوه و مریوان تا نوسود و نودشه و هورامان تخت و غیره هستند به منطقه پالنگان برمی گردد که در حقیقت اجداد تمامی مردمان هورامی زبان کنونی ساکن در آن منطقه بوده‌اند که بعدها و به مرور زمان در سرتاسر خطه هورامان پراکنده شدند.
معماری و فرهنگ در اورامانات
در اورامانات معماری با کوهستان انطباق یافته است. خانه‌ها بر روی دامنه‌های پر شیب صخره‌ها از سنگ و به صورت پلکانی ساخته شده‌اند. در این منطقه اغلب خانه‌ها دو طبقه هستند. از طبقۀ پایین یا همکف به عنوان انبار یا محلی برای نگهداری گله استفاده می‌کنند. مردم این ناحیه برخی باغ‌دار و کشاورز هستند و برخی دام‌دار، به حتم تفاوت در شغل و معیشت سبب تفاوت در نوع زندگی و نیاز و منجر به تفاوت در نوع خانه می‌شود.
اهالی اورامانات معتقدند این ناحیه زمانی شهری بزرگ بوده و مرکزیتی خاص داشته، به همین دلیل از آن به عنوان تخت یا مرکز حکومت ناحیهٔ اورامان یاد می‌کرده‌اند.
اورامانات علاوه‌بر گویش و پوشش خاص خود، آداب و رسوم کهن را نیز حفظ کرده است. همچنین، مقبره و مسجد پیرشالیار و جمعیت قابل توجه آن و وجود چشمه‌های پر آب، نشان دهندۀ اهمیت این منطقه در دوران گذشته است.
در ضمن، در دورانی نه چندان دور، زمانی که هنوز پارچه و کفش‌های خارجی و منسوجات داخلی به کردستان وارد نمی‌شد، پارچه‌ها و پای‌افزارهای مورد نیاز به دست بافندگان و دوزندگان محلی بافته و ساخته می‌شد.
جاهای دیدنی کردستان (۲۵ جای دیدنی کردستان)
سفر به اورامانات کردستان
اورامانات به حتم در گذشته رونق بسیار داشته و از مراکز اصلی فرهنگ و هنر به شمار می‌آمده است. امروزه نیز زیبایی و دل‌انگیزی آن تحسین برانگیز است.
در سفر به اورامانات، می‌توانید از گذشته و ایران باستان دیدن کنید. زبان گرم هورامی، کلمات زبان پارتی اشکانی، را بشنوید. می‌دانید که زبان پارتی اشکانی از زبان پهلوی ساسانی بسیار قدیمی‌تر است. احتمالاً در مقایسه با زبان فارسی امروزی، کلمات، مهجور خواهند بود. زیرا زبان فارسی امروز از زبان پهلوی ساسانی، که مربوط به شرق ایران بوده، مشتق شده است.
در سفر به اورامانات، میزبون، میزبان شماست. شما می‌توانید با اجاره ویلا در سنندج ناب‌ترین روزهای زندگی‌تان را تجربه کنید.
[…] اینجا کلیک کنید تا درباره اورامانات بیشتر بخوانید […]
واقعا مطلب خوبی بود چه عکس های زیبایی داره