شاهچراغ، نام یک مسجد و آرامگاه در شیراز است. آرامگاهی که احمد بن موسی، پسر ارشد موسی کاظم و همچنین محمد بن موسی، از برادران علی بن موسی الرضا، در آن به خاک سپرده شدهاند. احمد بن موسی در سفر به خراسان در شیراز به دست افراد مأمون که در آن زمان خلیفه عباسی بود به قتل رسید. امروزه این آرامگاه یک مقصد زیارتی گردشگری محسوب میشود. این آرامگاه شمال خیابان احمدی در شهر شیراز قرار دارد. آرامگاه سید میر محمد برادر سید میر احمد نیز در نزدیکی شاهچراغ واقع شده و باید اضافه کنم این آرامگاه به سبک معماری آذری بنا شده است.
۱۸ خرداد روز بزرگداشت احمد بن موسی شاهچراغ (ع) است. میزبون به همین مناسبت به معرفی این زیارتگاه محبوب می‌پردازد.
پیشینۀ آرامگاه شاهچراغ
شاهچراغ
همان طور که ذکر شد، شاهچراغ آرامگاه میر سید احمد ملقب به شاهچراغ، پسر موسی کاظم (ع) امام هفتم شیعیان است.
بنای آرامگاه در دوره اتابکان فارس در سده ششم هجری قمری ساخته شد. گنبد و بارگاه این آرامگاه با کاشی‌کاری‌هایی بسیار زیبا و چشم نواز تزیین شده است. در سال‌های ۱۳۳۹ و ۱۳۴۰ خورشیدی و چس از مرمت و بازسازی ساختمان گنبد، طراحی کاشیکاری بنا به دست استاد توانمند و صاحب هنر عیسی بهادری صورت گرفته و به اجرا درآمد.
معماری بنای آرامگاه شاهچراغ
شاهچراغ
آرامگاه شاهچراغ، یک عمارت سیاحتی زیارتی به شمار میرود. در واقع به حُرمت حضور میر سید احمد این بنا به یک حرم تبدیل شده است. بر همین مبنا بسیاری از مسافران، زائران حرم محسوب می‌شوند و در سفر به شیراز به زیارت شاهچراغ می‌روند.
عمارت این حرم زیارتی هم چون سایر اماکن زیارتی بسیار زیباست و هنرمندانه تزیین شده است. انواع هنرهای اصیل معماری ایرانی در این عمارت دیده میشود. از جمله زیباترین و چشم‌نوازترین این هنرهای اصیلِ معماری، آینه‌کاری است.
تزیینات حرم در آرامگاه شاهچراغ
شاهچراغ
درون حرم با به کار بردن آینه‌های ریز رنگین، با ذوقی هنرمندانه، آئینه‌کاری شده است. همچنین نمای اطراف آینهها و کاشیها با به کار بردن هنرمندانۀ خط زینت داده شده است. اساتید خوشنویس ابیات فارسی و آیات عربی را به منظور زینت هرچه بیشتر حرم بر حاشیۀ آینهها و کاشیها نگاشته‌اند.
ایوان‌های حرم آرامگاه شاهچراغ
شاهچراغ
بنای حرم، مشتمل است بر ایوانی در جلو و حرمی گسترده در پشت ایوان. در چهار جانب حرم، چهار شاه‌نشین قرار گرفته و مسجدی نیز در پشت حرم (سمت غربی حرم) ساخته شده است. ضریح حرم در شاه‌نشین که زیر گنبد واقع شده از جنس نقره ساخته شده است.
صحن حرم آرامگاه شاهچراغ
شاهچراغ
صحن آرامگاه شاهچراغ دو درب اصلی ورودی دارد. این دو درب در سمت جنوب و شمال حرم قرار گرفته است. برای ورود به حرم لازم است از زیر دو سر در بزرگ کاشیکاری شده بگذرید و وارد صحن وسیع حرم شوید. در میان صحن، حوض بزرگ فواره‌داری را خواهید دید. در اطراف حوض درختان بسیاری کاشته شدهاند. این درختان با وقار زیبایی صحن را صد چندان می‌کنند. حرم شاهچراغ در سمت غرب صحن و حرم سید میر محمد که برادر سید میر احمد (شاهچراغ) هستند، در سمت شمال شرقی صحن، روبه‌روی حرم شاهچراغ قرار گرفته است.
امکانات آرامگاه شاهچراغ
شاهچراغ
در دور تا دور صحن در آرامگاه شاهچراغ، اتاق‌هایی دو طبقه ساخته شده که در پیشانی و جرزهای جلو آن‌ها کاشیکاری شده است. ستون‌های آهنی ایوان حرم به وسیله چوب‌‌های نفیس پوشش داده شده و در سقف مسطح آن نیز چوب منبت‌کاری شده به کار رفته است. در این اتاق‌های دو طبقه که به زیبایی زینت یافته‌اند امکانات وسیعی مثل پاسگاه انتظامی، دفتر پست و مخابرات، کتابخانه و موزه در این صحن وسیع برای رفاه مردم ایجاد شده است.
جاهای دیدنی اطراف آرامگاه شاهچراغ
شاهچراغ
در آرامگاه شاهچراغ، علاوه بر دو درب اصلی، دو درب فرعی دیگر نیز وجود دارد. یکی از این درب‌های فرعی به بازار حاجی و درب دیگر به مسجد جامع عتیق می‌رسد. در شمال عمارت نیز درگاهی وجود دارد که از سمت ضلع شمال صحن شما را به بازار شاهچراغ هدایت می‌کند.
بازار حاجی در جوار آرامگاه شاهچراغ
بازار حاجی شیراز
یکی از قدیمی‌ترین بازارهای شهر دل‌نواز شیراز، بازار حاجی نام دارد. همان طور که گفته شد از یکی از درب‌های فرعی آرامگاه شاهچراغ می‌توانید به بازار حاجی برسید. پس بعد از زیارت حرم سید میر احمد و برادرش از درب فرعی به بازار بروید و از بازار حاجی نیز دیدن کنید.
بازار حاجی شیراز
قدمت بازار حاجی تا ۱۰۰۰ سال تخمین زده می شود. به احتمال زیاد پیشینۀ این بازار به دوره دیلمیان بر می‌گردد. در این بازار اجناس مختلفی از جمله پوشاک محلی و سنتی، صندوقچه، ترمه، محصولات خشکبار، لوازم بهداشتی، لوازم خیاطی، پارچه های رنگی، دیگ و از این قبیل اجناس به فروش می‌رسد.
بازار حاجی شیراز
شما می‌توانید چه برای مصرف چه به عنوان سوغات از این اجناس خریداری کنید. البته تماشای بازارهای قدیمی آن هم در شهری چون شیراز دل نواز خالی از لطف نیست. پس حتی اگر به چنین اجناسی نیاز ندارید یا قصد خرید سوغات هم ندارید باز از تماشای بازار غافل نشوید. این بازار کهن سال و اصیل و قدیم، معماری ویژه‌ای دارد. سقف‌های گنبدی بازار بسیار دیدنی و چشم نواز هستند.
مسجد جامع عتیق در جوار آرامگاه شاهچراغ
مسجد جامع عتیق شیراز
مسجد عتیق لقب مسجدالحرام است. به مسجدهای کهن در هر شهری مسجد جامع عتیق گفته میشود. در شهر های شیراز، اصفهان، قزوین، ری، تربت جام نیز مسجد عتیق وجود دارد. با اجاره سوئیت در شیراز زیبا اقامت کنید.
مسجد جامع عتیق شیراز
مسجد جامع عتیق از کهن ترین مساجد شیراز است. پس از زیارت آرامگاه شاهچراغ و پس از دیدار از بازار حاجی به خانه مسافر شیراز نروید. بلکه از درب فرعی آرامگاه وارد مسجد جامع عتیق شوید.
پیشینۀ مسجد عتیق
مسجد جامع عتیق شیراز
این مسجد به نام مسجد جمعه یا آدینه نیز خوانده می شود. بنای اولیه این مسجد در سال ۲۸۱ هجری قمری در زمان عمرو لیث صفاری ساخته شده است. بعدها شاه اسحق اینجو در سال ۷۵۲ هجری قمری ساختمانی در میان مسجد بنا کرد و آن ساختمان آن را خدایخانه یا دارالمصحف نامید. دارالمصحف مکان نگهداری و تلاوت قرآن مجید بوده است. کتیبه سنگی این بنا از نمونه‌‌های ارزندۀ هنر خطاطی به‌شمار میرود. این کتیبه به خط یحیی الجمالی الصوفی خطاط نامدار زمان شاه ابو اسحق اینجو نوشته شده و حاوی جملاتی در شأن قرآن مجید است.
مسجد جامع عتیق شیراز
مسجد جامع عتیق اولین مرکز مذهبی در شهر شیراز است. این مسجد علاوه بر عملکرد مذهبی نقش اجتماعی سیاسی نیز داشته است. به همین دلیل این مسجد ۶ درب ورودی در اضلاع مختلف دارد. مهم‌ترین این درب‌های ورودی در ضلع شمالی واقع شده است. این درب شمالی در دوره صفویه بازسازی شده است.
شیراز در یک نگاه:
دلم از وحشت زندان سکندر بگرفت، رخت بربندم و تا ملک سلیمان بروم
بازار شاهچراغ در جوار آرامگاه شاهچراغ
بازار شاهچراغ
بازار شاهچراغ از بازارهای معروف شیراز و در واقع از بزرگ‌ترین و معروف‌ترین بازارهای ایران است. این بازار از دیرباز نقش قابل توجهی در اقتصاد ایران بازی کرده است.
سفر به شیراز و بازدید از آرامگاه شاهچراغ
شیراز شهر زیبایی‌ها و شگفتی‌هاست. شیراز شهر تاریخ و ادب و فرهنگ است. شیراز شهر بزرگان است. در این سفر خاص و منحصر به فرد از آرامگاه شاهچراغ و بناهای دیدنی اطراف آن دیدن کنید. معماری اصیل و قدیمی ایران زمین را ببینید. تماشای این همه زیبایی و هنر و ذوق حس افتخار را در وجود هر ایرانی بیدار می‌کند. در ضمن یکی از جاذبه‌های بی‌نظیر گردشگری در شیراز آرامگاه شاهچراغ است.
سفر به شیراز به سلامت.
