یزد شهر بادگیرها و مناره‌ها، با معماری زیبایش مانند الماس در دل کویر می‌درخشد. این شهر با تاریخ پر طمطراق خود در جایگاه دومین شهر تاریخی جهان ایستاده است. بناها و عمارت‌های تاریخی یزد دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی هستند. فرهنگ و مذهب مردم مهربان و ساده‌زیست این شهر نیز تأثیر قابل توجهی بر ویژگی‌های تاریخی یزد داشته است. از دیرباز مسلمانان و زرتشتیان یزد با مسالمت و اتحاد در کنار یکدیگر زیسته‌اند. وقتی وارد شهر یزد می‌شوید با مردمی آرام و صبور روبرو خواهید شد. این مردم با تمام تفاوت‌های مذهبی و فکری همیشه همین‌طور آرام و مهربان با هم زندگی کرده‌اند. دین زرتشت یکی از ادیان رسمی ایران می‌باشد که از دیرباز طرفداران زیادی داشته است. بسیاری از زرتشتیان ایران در شهرهای یزد و کرمان زندگی می‌کنند. در یزد بناها و اماکن تاریخی زیادی از تاریخ زرتشتیان به جای مانده است. یکی از این اماکن تاریخی آتشکده ورهرام می‌باشد.
میزبون در این مطلب به آتشکده ورهرام رفته است.
تاریخچه آتشکده ورهرام
رضاشاه پهلوی که رویکردی حمایت‌گرایانه نسبت به مذاهب رسمی ایران داشت در سال ۱۳۱۳ با ساخته شدن آتشکده‌ای برای زرتشتیان در یزد موافقت کرد. این آتشکده با وقف برادران امانت که خود زرتشتی بودند و با سرمایه‌گذاری تعدادی از زرتشتیان، همچنین استفاده از سرمایه اهدا شده از انجمن پارسیان هند تأسیس شد. یکی از این برادران بارها به هند سفر کرد تا بتواند رضایت انجمن پارسیان هند برای طراحی و معماری آتشکده را جلب کند. نقشه‌های ورهرام را مهندسان پارسی طراحی نمودند. معماری این بنای مذهبی و تاریخی شبیه به معماری دوران هخامنشیان است. همچنین اثراتی از معماری آتشکده‌های پارسیان هند در آن دیده می‌شود.
این آتشکده نیز مانند تمام عبادتگاه‌های زرتشتیان بسیار ساده و بی‌آلایش ساخته شده است. ساختمان آن در وسط یک باغ قرار گرفته و بر سردر آن نقش فروهر به چشم می‌خورد. ارتفاع ساختمان حدود ۲۱ متر است. حیاط آتشکده بسیار زیبا و سرسبز است و درختان سرسبز ساختمان را احاطه کرده‌اند. روبروی بنا یک حوض آب می‌باشد. این حوض برای زیبایی ساخته نشده! قرار گرفتن آب در کنار آتشکده‌ها از اعتقادات مذهبی زرتشتیان نشأت می‌گیرد. اکثر آتشکده‌ها را یا کنار آب می‌سازند و یا حوضی در کنارش قرار می‌دهند. جلوی ایوان، ستون‌های سنگی‌ای قرار دارد که هنر دست هنرمندان اصفهان است. کاشی‌کاری‌های بنا هم هنر استادان یزد است که جلوه بنا را دو چندان کرده است.
اهمیت آتشکده ورهرام
آن‌چه آتشکده ورهرام را متمایز کرده است، آتش ورهرام (بهرام) می‌باشد که در آن فروزان است. آتشی که درون آتشکده قرار دارد، از ۱۵۲۰ سال پیش افروخته شده و تا به امروز روشن مانده است. آتش بهرام در میان زرتشتیان ایرانی بسیار محترم و مقدس است. این آتش مقدس ابتدا در آتشکده ناهید پارس بوده و سپس آن را به روستای هفتاددر در نزدیکی عقدا بردند. بعد از آن آتش را به ترک آباد در اردکان منتقل کردند و حدود سی سال در غار اشکفت یزدان از آن محافظت نمودند. در سال ۱۳۲۵ هجری شمسی آتش را به یزد آوردند و در محله موبدان نگهداری نمودند و در نهایت آتش مقدس را به آتشکده ورهرام انتقال دادند.
آتش مقدس ورهرام در وسط عمارت آتشکده و سطحی بالاتر از زمین قرار دارد. این قسمت از ساختمان از هر گونه باد و تابش خورشید و باران در امان است. آتش درون یک مجمر برنزی شعله‌ور است. دور تا دور اتاقی که آتش مقدس در آن است، اتاق‌های دیگری وجود دارد که مخصوص عبادت و نیایش هستند. فردی به نام هیربد مسئولیت روشن نگه داشتن آتش بهرام را بر عهده دارد. هیربد نقاب مخصوصی به نام پدام را بر صورت می‌زند تا از تماس تنفسش با آتش پاک جلوگیری شود.
آداب ورود به آتشکده
با توجه به مقدس بودن آتشکده برای ورود به آن باید از آداب و رسوم خاصی پیروی شود. برای ورود به آتشکده ورهرام مردان و زنان ابتدا بدن خود را از هرگونه آلودگی‌ای پاک می‌کنند. سپس لباس‌هایی روشن می‌پوشند. مردان کلاه سفید و زنان روسری سفید بر سر می‌گذارند و هنگام ورود به آتشکده کفش‌های خود را در می‌آورند.
آتش ورهرام یا آتش بهرام خود به معنای آتش پیروزی است. این آتش طی ۱۵۰۰ سال روشن بوده و همواره یک موبد زرتشتی از آن مراقبت کرده است تا آتش خاموش نشود. همچنین فرد نگهدار آتش هم باید از ماسک مخصوص استفاده کند تا نفسش به آتش نخورد و آتش پاک و منزه را با نفس خود آلوده نکند.
در سال‌های اخیر درهای آتشکده به روی علاقه‌مندان باز شده و مسافران می‌توانند از قسمت‌های مختلف آتشکده بازدید کنند. همچنین بازدید از آتش مقدس از پشت دیواری شیشه‌ای امکان‌پذیر است.
این آتشکده در تاریخ ۲۲ شهریور ۱۳۷۸ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
بازدید از آتشکده ورهرام
آتشکده تاریخی ورهرام در شهر یزد قرار دارد. اگر عازم سفر به یزد شدید و سوئیت در یزد اجاره کردید، کافیست به خیابان آیت‌اللّه کاشانی شهر یزد بروید. به راحتی آتشکده ورهرام را در این خیابان خواهید یافت.
مردان و زنان زرتشتی تنها طی یک آداب و رسوم خاص می‌توانند وارد آتشکده شوند. ابتدا باید بدن خود را شسته باشند تا بدنشان از آلودگی پاک شود. سپس لباس‌های رنگ روشن و ترجیحا سفید به تن کنند. همچنین مردان باید کلاه سفید و زنان روسری سفید بر سر بگذارند. طی سال‌های گذشته که ورود برای عموم آزاد شد، افراد تنها از پشت شیشه می‌توانند آتش مقدس را نگاه کنند.
ورودی شرقی آتشکده مخصوص زرتشتیان است و بازدیدکنندگان از ورودی غربی وارد می‌شوند. ساعات بازدید در شش ماه اول سال از ۸ تا ۱۱:۴۵ صبح و از ۴ تا ۷:۴۵ بعدازظهر می‌باشد. در شش ماه دوم سال نیز از ساعت ۸ تا ۱۱:۴۵ صبح و ۳ تا ۶:۴۵ بعدازظهر امکان بازدید فراهم است. همه روزهای سال به جز ایام تعطیل می‌توانید جهت بازدید به آتشکده مراجعه کنید.
درباره آتشکده‌های یزد بیشتر بدانید
