حدود ۱۲۵۰ سال قبل از میلاد مسیح در شهر دوراونتاش نیایشگاهی توسط ایلامی‌ها بنا گردید. خاورشناسان این معبد را اولین ساختمان مذهبی ایران می‌دانند. نام این نیایشگاه زیگورات دوراونتاش بوده و امروز ما با نام زیگورات چغازنبیل آن را می‌شناسیم.
در این مطلب میزبون شما را به نزدیکی شهر شوش، به دیدار زیگورات با ارزش می‌برد.
تاریخچه زیگورات دوراونتاش
در قرن ۱۳ پیش از میلاد، اونتاش گال پادشاه ایلام باستان، شهری مقدس را بنا کرد و نامش را دوراونتاش گذاشت. دور به معنی منزلگاه و شهر است. زیگورات چغازنبیل به عنوان عبادتگاه در مرکز این شهر قرار گرفت. این عبادتگاه مرتفع‌ترین قسمت شهر را به خود اختصاص داد. در حقیقت زیگورات دوراونتاش برای پرستش الهه شوش، اینشوشیناک ساخته شد. شهر شوش که پایتخت قدیم ایلام بود با این شهر مقدس حدود ۳۰ کیلومتر فاصله داشت و کاروانیان با طی مسیری به مدت یک روز، می‌توانستند به دوراونتاش بروند. این امر سبب شد که شهر مقدس دوراونتاش خیلی زود بین مردم محبوبیت پیدا کند.
کلمه زیگورات به معنای مرتفع و مکانی بلند است. چغا نیز معنای وارونه دارد و زنبیل همان سبد است. زیگورات چغازنبیل به معنی سبد وارونه مرتفع، نام جدید این بنا است که جایگزین نام ایلامی آن شده است. این معبد در حمله سپاه آشوربانیپال، آخرین فرمانروای مقتدر آشوریان، ویران گردید.
ژاک دومورگان زمین‌شناس فرانسوی که از سال ۱۲۷۶ تا ۱۲۹۱ هجری شمسی سرپرست تیم باستان‌شناسان در شوش بوده است، روزی گزارش می‌دهد که در ناحیه چغازنبیل نفت وجود دارد و شرکت نفت ایران بر همین اساس تأسیس می‌گردد. بعد از پنجاه سال عده‌ای از مهندسان نفت که در این منطقه مشغول فعالیت بودند آجری پیدا کردند که روی آن چیزهایی نوشته شده بود. آجر توسط کاوشگران و باستان‌شناسان شوش بررسی شد و پس از آن بود که با کاوش‌های پی در پی در این منطقه معبد چغازنبیل کشف گردید. رومن گیرشمن فرانسوی در زمان پهلوی دوم از این بنای مدفون در خاک، خاکبرداری کرد. این عمل مهم باعث شد تا اطلاعات جهانیان درباره پیشینیه تاریخی ایران باستان بسیار تکمیل شود. اما با گذر سالیان طولانی پس از خاکبرداری این بنای ساخته شده از خشت و گل، عوامل طبیعی باعث فرسایش آن شده است. به خصوص طبقات بالایی آن که بیشتر در معرض باد و باران و آفتاب قرار می‌گیرند، آسیب بیشتری دیده‌اند.
مشخصات معبد چغازنبیل
این معبد در زمینی به طول ۱۳۰۰ متر و عرض ۱۰۰۰ متر بنا شده است. ضلع‌های زیگورات ۱۰۵ متر بوده و ارتفاع آن به حدود ۵۳ متر می‌رسیده که هم اکنون فقط ۲۵ متر از آن باقی‌مانده است. از پنج طبقه بنای باشکوه تنها دو طبقه از آن به یادگار مانده است. سه حصار تودرتوی خشتی، زیگورات را تشکیل داده‌اند. حصار مرکزی، معبد اصلی زیگورات است و حصار دوم متشکل از معبدها و کاخ‌ها می‌باشد. حصار سوم و زیرین بنا، شامل تصویه‌خانه آب، کاخ سلطنتی و آرامگاه‌های زیرزمینی سلطنتی می‌باشد.
زیگورات چغازنبیل کجاست؟
معبد زیبای زیگورات چغازنبیل در جنوب غربی ایران، در استان خوزستان، جنوب شرقی شهرستان شوش قرار دارد. این معبد به منطقه باستانی هفت تپه بسیار نزدیک است. در سال ۱۳۵۸ هجری شمسی زیگورات چغازنبیل به عنوان اولین اثر تاریخی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
