شاهکارهای معماری از یادگارهایی هستند که دوران مختلف تاریخ از خود به جا گذاشته‌اند و امروزه از جاهای دیدنی یزد محسوب می‌شوند. یکی از شهرهای باشکوه ایران زمین که جلوۀ بارز هنر، فرهنگ و تمدن ایرانی به شمار می‌رود، شهرِ سرشار از زیباییِ یزد است. این شهر باشکوه که در دل کویر ایران جای گرفته است قدمتی دیرینه دارد. قدمت دیرینه به این شهر عزیز و نجیب زیبایی‌هایی بی‌شمار بخشیده است. این زیبایی‌های بی‌مثال را می‌توان به کوله‌باری از تجربه تشبیه کرد که در اثر گذر سال‌های بسیار به دست آمده است. شهر یزد همچون خردمندی کهنسال است که داستان‌های بسیاری برای گفتن دارد. میزبون قصد دارد در این شهر کهن گشتی بزند و قصۀ این شهر را از زبان خودش بشنود. شما هم در این گردش ناب با میزبون همراه باشید.
۱٫ مسجد جامع یزد
مسجد جامع یزد
بزرگترین و مهمترین مسجد هر شهر را مسجد جامع آن شهر می‌خوانند. شهر یزد نیز از داشتن مسجدی بزرگ محروم نبوده است. اتفاقاً مسجد جامع یزد یک شاهکار معماری ایرانی به شمار می‌رود. همچنین این مسجد یکی از جاهای دیدنی یزد است که اتفاقاً بسیار مورد توجه گردشگران قرار می‌گیرد. جالب است بدانید این مسجد بنایی است که ساخت آن در گذر صد سال، در طول سه دوره ساخته شده است. بر اساس اطلاعات موجود پایه‌های اصلی این مسجد متعلق به دورۀ ساسانیان است. در این صورت می‌توان گفت این مسجد تاریخی که نه بلکه باستانی است. زیرا ساسانیان آخرین حاکمان ایران باستان هستند.
مسجد جامع یزد
بنای فعلی مسجد را متعلق با دو دورۀ آذری می‌دانند. آن طور که در منابع آمده است گنبد خانه در دورۀ ایلخانی ساخته شده است. همچنین سر در رفیع مسجد از شاهکارهای دورۀ شاهرخ تیموری خوانده می‌شود. جلوه‌های ویژۀ این بنای تاریخی باستانی عبارتند از گنبدی خوابیده و پست و در مقابل سر دری بلند و رفیع. البته کاشی‌کاری‌های بی‌مثال را نباید از قلم انداخت. کاشی‌کاری در تمام دوره‌های پیشین ایران زمین از هنرهای منحصر به فرد و ظریف به شمار می‌رود. می‌توان گفت این هنر بومی به بیشتر بناهای تاریخی جلوهای متفاوت و خاص بخشیده است.
مسجد جامع یزد
این شاهکار معماری ایرانی در سال ۱۳۱۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این شاهکار اصیل معمانری همه روزه از ساعت ۸ صبح تا ساعت ۱۹ پذیرای گردشگران و بازدیدکنندگان عزیز خواهد بود.
آدرس: استان یزد، شهر یزد، خیابان امام خمینی، خیابان مسجد جامع
پ.ن: اگر مشتاق هستید در مورد مسجد جامع یزد بیشتر بخوانید فقط و فقط کافی است روی لینک زیر کلیک کنید:
مسجد جامع یزد ؛ مظهر شکوه و اصالت معماری ایرانی
۲٫ میدان وقت الساعت
یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد یا شاهکارهای معماری ایرانی در شهر پرطرفدار یزد میدان وقت الساعت است. در این میدان اولین برج ساعت ایران و حتی شاید جهان قرار گرفته است. با توجه به اطلاعات مندرج در منابع گفته می‌شود این برج در دورۀ قاجار ساخته شده است. هنرمندان ایرانی در کنار منجمان و مهندسان قرار گرفته‌اند و همکاری و مشارکت آن بزرگان سبب شده است که شاهکاری بی‌نظیر برای آیندگان از آن‌ها به یادگار باقی بماند.
میدان وقت الساعت
برج ساعت تنها به نمایش ساعت محدود نمی‌شود بلکه بر روی طاق و قوسش سرشار است از تزیینات آجری و کاشی‌کاری‌های منقّش به آیات و احادیث که با خطی خوش بر فرازش نقش بسته است.
برج ساعت در میدان وقت الساعت
این برج ساعت منقش و مزین به دست ابوبکر ساعت‌ساز معروف شهر یزد ساخته شده است. این اثر ارزشمند هنری تاریخی در سال ۱۳۷۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
آدرس: استان یزد، شهر یزد، خیابان امام خمینی
محلۀ زرتشتی‌ها در یزد؛ میراثی از ایران باستان
۳٫ میدان امیر چخماق
یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد یا بناهای تاریخی یزد میدان امیر چخماق است. این میدان در دورۀ تیموری ساخته شده است. تیموریان به فرهنگ، هنر، معماری و آبادانی علاقۀ بسیاری نشان می‌دادند و آثار ارزندۀ بسیاری از دورۀ خود بر جای گذاشته‌اند. میدان امیر چخماق یا به تبعیت از گویش مردم محلی یزد میرچخماق به دست فردی به نام امیر جلال الدین چخماق ساخته شده است. امروزه این میدان محل تجمع و گردهمایی مردم یزد است. میدان امیر چخماق از یک تکیه با مناره‌های بلند تشکیل شده است. اهالی یزد این میدان را به عنوان اصیل‌ترین قسمت شهر معرفی می‌کنند. در سفر به یزد حتماً از میدان امیر چخماق دیدن کنید.
میدان امیر چخماق
البته لازم است اضافه کنم که میدان امیر چخماق تنها یک میدان نیست. بلکه یک مجموعه است. این مجموعه بنایی تاریخی دیدنی و جذاب است.
در سفر به یزد تنها به تماشای ظاهر بنا اکتفا نکنید. به ساختمان وارد شوید و از تمام بخش‌های آن دیدن کنید.
میدان امیر چخماق
برای تماشای شاهکارهای معماری یزد لازم است چندین و چند روز وقت صرف کنید. بهتر است با اجاره خانه در یزد برای چند روز بمانید. در این صورت می‌توانید با آسایش خیال هر روز از سفر خود را وقف یکی از شاهکارهای اصیل یزد کنید.
۴٫ باغ دولت آباد
یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد یا شاهکارهای معماری یزد که نه تنها در ایران که در جهان منحصر به فرد شمرده می‌شود و شهرت جهانی یافته است باغ دولت آباد خوانده می‌شود. این شاهکار اصیل و بی‌نظیر یکی از ۹ باغی ایرانی است که در فهرست جهانی یونسکو ثبت شده‌اند. این باغ دلگشا که به حق دلگشاست و روح‌نواز، بلندترین بادگیرهای جهان را در دل خود دارد. معماری این باغ مهندسان خلاق و مبتکر جهان را از دور و نردیک به خود جلب می‌کند و باعث می‌شود در مقابل زیبایی و شکوه این عمارت تاریخی ایرانی لب به دندان بگزند.
باغ دولت آباد
این باغ دلربا دویست و شصت سال قدمت دارد. در محدوده‌ای ۶٫۴ هکتاری که این باغ به خود اختصاص داده است دنیا رنگ و جلای دیگری یافته است. این باغ چشمه‌ای از بهشت پر نقش و نگار است.
باغ دولت آباد
در این باغ با شکوه معماری و طبیعت دست در گردن هم انداخته‌اند و شکوه و جلال این باغ را صدچندان کرده‌اند. در سفر به یزد دست کم یک شب را به رسم شب‌نشینی در کنار عزیزترین عزیزان خود در این باغ سپری کنید. افسوس که در یزد باشید و این باغ دلگشا را تفرج نکرده باشید.
شیشه‌های رنگی در باغ دولت آباد یزد
معماری داخلی این باغ باشکوه دست کمی از بلندی بادگیرش ندارد. شیشه‌های رنگی عمارت قدرت شاعرانگی می‌بخشند. این عمارت چشم‌نواز همه روزه از ساعت ۸ تا ساعت ۲۱ پذیرای گردشگران و بازدیدکنندگان عزیز خواهد بود.
آدرس: استان یزد، شهر یزد، خیابان شهید رجایی
۵٫ خانه لاری ها
یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد یا شاهکارهای معماری یزد که یک جاذبۀ ویژۀ گردشگری به شمار می‌رود خانۀ لاری‌ها خوانده می‌شود. این خانۀ زیبا و باشکوه که بسیار دیدنی است صد و پنجاه سال قدمت دارد.
خانۀ لاری‌ها
لاری‌ها قومی بودند که در حدود دویست و هفتاد سال پیش از استان فارس به شهر یزد مهاجرت کردند. علت اصلی مهاجرت این قوم تجارت بود. لاری‌ها پس از ورود به یزد در جای جایِ این شهر ساکن شدند. یزد شد خانه و شهر این قوم. تجارت این خانوادۀ بزرگ روز به روز شکوه و عظمت بیشتری یافت. لاری‌ها از طبقۀ اعیان زمان خود به شمار می‌آمدند و امروز هم خانۀ زیبایی که از آن‌ها به یادگار مانده است گواه صادقی بر سر گذشت آن‌هاست.
خانۀ لاری‌ها
در خانۀ لاری‌های یزد یک اتاق آینه وجود دارد. این اتاق بسیار زیباست و به حق که هوش از سر بیننده می‌برد. آینه‌های این اتاق در حدود پنجاه تا شصت سال قدمت دارند.
خانۀ لاری‌ها
این عمارت باشکوه یا شاید بهتر باشد بگویم این شاهکار معماری ایران زمین در سال ۱۳۷۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. درهای این عمارت باشکوه همه روزه از ساعت ۸:۳۰ تا ساعت ۱۹:۴۰ به روی گردشگران و بازدیدکنندگان عزیز باز است.
آدرس: استان یزد، شهر یزد، خیابان امام خمینی، محله فهادان، مجاور عمارت کلاه فرنگی
۶٫ خانه ملک التجار
خانۀ ملک التجار در یزد
یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد یا آثار دیدنی محبوب که از شاهکارهای معماری یزد محسوب می‌گردد، خانۀ ملک التجار نام دارد. این خانۀ سنتی و دیدنی، ۱۲۰ سال قدمت دارد. گفته می‌شود که این خانه به حاج علی اکبر شیرازی متعلق بوده است. حاج علی اکبر شیرازی از تجار قدیمی یزد به شمار می‌آمده است. لقب ملک التجار نیز به همین دلیل توسط ناصرالدین شاه به او داده شد. خاندان ملک التجار، یعنی فرزندان و نوادگان او تا ۴ نسل بعد در این عمارت زندگی می‌کرده‌اند.
خانۀ ملک التجار در یزد
عمارت سنتی ملک التجار از اتاق‌های بسیاری تشکیل شده است. هر اتاقی با طرح ویژه‌ای آراسته شده است. دیوارها و سقف اتاق‌ها با هنرمندی تمام نقاشی و آراسته شده است. این نقاشی‌ها از آثار هنرمندان شیرازی هستند. آن طور که از اخبار گذشتگان به امروز رسیده است تزئینات بی‌نظیر این دیوارها ده سال زمان برده است.
خانۀ ملک التجار در یزد
در عصر ما این خانۀ باشکوه به هتل تبدیل شده است. خانۀ باشکوه ملک التجار در حال حاضر اولین هتل خشتی جهان به شمار می‌رود.
آدرس: استان یزد، شهر یزد، خیابان قیام، بازار پنجه علی
۷٫ بازار و حمام خان
مجموعه بازار و حمام خان در یزد
یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد یا شاهکارهای معماری یزد که بسیار دیدنی است و البته بسیار مورد توجه گردشگران و بازدیدکنندگان قرار می‌گیرد، بازار و حمام خان نامیده می‌شود. بازار و خمام خان یک مجموعۀ بی‌نظیر است. این مجموعۀ کهن و تاریخی از بازار خان، حسینیه، آب انبار و یک حمام تشکیل شده است. قدمت این مجموعۀ تاریخی و سنتی به دوران قاجار و دورۀ ناصرالدین شاه قاجار می‌رسد. در ضمن لازم است اضافه کنم بازار خان لقب طولانی‌ترین و عریض‌ترین بازارهای شهر یزد را به خود اختصاص داده است. جالب است بدانید مصالح به کار رفته در ساخت این مجموعۀ بزرگ تنها خشت و گل است. این مجموعۀ بی‌نظیر و دیدنی در سال ۱۳۸۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
مجموعه بازار و حمام خان در یزد
آدرس: استان یزد، شهر یزد، خیابان امام خمینی، خیابان قیام
۸٫ خانه تهرانی ها
خانه تهرانی‌ها در یزد
یکی از ویژگی‌های شهر یزد در گذشته، رونق اقتصادی این شهر بوده است. در دوران قاجار خیلی از افراد از تجار بزرگ برای تجارت و کسب موفقیت‌های تجاری بیشتر به شهر یزد مهاجرت می‌کرده‌اند. از جملۀ این تجار مهاجر خانواده‌ای تهرانی بودند. تهرانی‌ها در یزد تاجر فرش بودند. این خانوادۀ تهرانی در ۲۵۰ سال پیش در یزد خانه‌ای بنا کردند و سال‌ها در آن ساکن بودند. زیبایی خانه بسیار چشم‌نواز است. همین چشم‌نوازی و زیبایی سبب شد که این خانه برای سال‌های بسیار به عنوان کنسول‌گری اقتصادی بعضی از کشورهای اروپایی مورد استفاده قرار بگیرد.
خانه تهرانی‌ها در یزد
این عمارت باشکوه از یک حیاط اصلی، نارنجستان و عمارت کلاه فرنگی، سه بادگیر سرافراز، یک تالار بزرگ، چاه خانه، سردابی زیبا که اتفاقاً فعال هم هست، یک هشتی و پشت بامی بزرگ و مشرف به بام تاریخی یزد تشکیل شده است.
خانه تهرانی‌ها در یزد
عمارت کلاه فرنگی در شهر رشت و همچنین در شهر بیرجند نیز قرار دارد. اگر مایل باشید به مقایسۀ این عمارت‌های کلاه فرنگی بپردازید می‌توانید به مقاله‌های رشت و جاهای دیدنی آن: موزه‌ها و بناهای تاریخی و بیرجنَد و جاذبه‌های گردشگری این شهر شرقی در مجلۀ گردشگری میزبون مراجعه کنید.
آدرس: استان یزد، شهر یزد، خیابان امام خمینی، خیابان فهادان، مقابل زندان تاریخی اسکندر
۹٫ عمارت قصر آینه یا موزۀ آینه و روشنایی
یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد و از جمله عمارت‌های بسیار زیبا و دیدنی یزد، که به حق از شاهکارهای معماری اصیل محسوب می‌گردد، عمارت قصر آینه و موزۀ آینه و روشنایی نامیده می‌شود. این عمارت در سال ۱۳۲۰ به صورت یک مهمانسرای خصوصی ساخته شد. در سال ۱۳۷۷ در این عمارت که حالا دیگر سن و سالی از آن گذشته است و عمارتی تاریخی به شمار می‌رود موزه‌ای از آینه و روشنایی برپا شد. در روزگار ما درهای این عمارت همه روزه از ساعت ۹ تا ساعت ۲۱ به روی گردشگران و بازدیدکنندگان عزیز باز است. دیدار از این عمارت باشکوه را به تعویق نیندازید.
عمارت قصر و آینه، موزه آینه و روشنایی
آدرس: استان یزد، شهر یزد، خیابان آیت الله کاشانی
۱۰٫ آب‌انبار شش باگیر
آب‌انبار شش باگیر
یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد یا شاهکارهای معماری یزد که بسیار مورد توجه گردشگران قرار می‌گیرد، آب‌انبار شش بادگیر یزد خوانده می‌شود. این آب‌انبار در حدود ۱۸۰ سال پیش یعنی مقارن با دورۀ حکومت قاجار در یزد ساخته شده است. اگر مشتاق دیدار این بنای ۱۸۰ ساله هستید باید به کوچۀ شش بادگیر یزد بروید. این آب‌انبار در این کوچه قرار دارد. همچنین همان طور که از نامش پیداست این آب‌انبار ۶ بادگیر دارد. دیگی اینکه این آب‌انبار دو ورودی دارد یکی در قسمت جنوبی و دیگری در قسمت شمالی. ورودی اصلی این آب‌انبار در قسمت جنوبی بنا واقع شده است. از ورودی جنوبی که داخل شوید با ۵۵ پله مواجه خواهید شد. در پله‌های بیست و پنجم و بیست و ششم یک هشتی خواهید دید که با آجر سنگ‌فرش شده است. طاق اصلی آب‌انبار درست بعد از همین هشتی قرار گرفته است. اما برای برداشتن آب لازم است از ورودی شمالی داخل شوید.
آب‌انبار شش باگیر
مخزن شیر آب بین ورودی شمالی و جنوبی درست مثل یک خط تقارن عمل می‌کند. آب‌انبار شش بادگیر یک گنبد تخم‌مرغی شکل دارد. بادگیرها در این آب‌انبار در حدود ۱۰ متر ارتفاع دارند در حالی که مخزن آب ۶٫۱۲ متر ارتفاع دارد.
آب‌انبار شش باگیر
آب‌انبار شش بادگیر از ابتدا ۶ بادگیر نداشت. بلکه در ابتدا این آب‌انبار تنها سه بادگیر داشت. سه بادگیر یگر بعدها با آن اضافه شدند. چشم‌ها موشکاف و دقیق به خوبی می‌توانند تفاوت بادگیرهای جدید و بادگیرهای قدیمی را تشخیص دهند. اما در کل شش بادگیر این آب‌انبار با توجه به شرایط اقلیمی و آب و هوای یزد بر اساس جهت باد به شکل هشت‌وجهی ساخته شده‌اند.
۱۱٫ بقعه سید رکن الدین محمد قاضی
بقعه سید رکن الدین محمد قاضی
بقعۀ سید محمد رکن تادین محمد قاضی نیز یکی از جاهای دیدنی یزد محسوب می‌شود این اثر تاریخی معادل ۶ قرن قدمت دارد. این شاهکار معماری متعلق به قرن هشتم هجری قمری است. این بنا در سال ۱۳۱۴ با شمارۀ ثبت ۲۴۶ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت. این بقعۀ تاریخی در مجاورت مسجد جامع کبیر یزد واقع شده است. همچنین این بقعه تنها یک متر با کوچۀ سید رکن الدین فاصله دارد.
بقعه سید رکن الدین محمد قاضی
بقعه سید رکن الدین محمد قاضی، تنها یک در ورودی دارد. همچنین بر فراز بقعه گنبدی زیبا و چشم‌نواز بر ستونی افراشته و بلندبالا دلبری می‌کند. این ستون افراشته و سرافراز میان‌سرا، ایوان و فضای زیر گنبد را در خود گرد آورده است.
دیوارهای خارجی بقعه با کاشی‌های خوش رنگ و رو و مسدس زینت یافته اند. این بقعۀ دیدنی ایوانی مسقف با طاق‌هایی گهواره‌ای دارد. در انتهای این ایوان نورگیری شبکه‌ای تعبیه شده است. این نورگیر همچون یک ماندالا در مرکز قرار گرفته و اطرافش با نقوشی جذاب و پر معنی به واسطۀ هنر غنی گچ‌بری تزیین شده است.
گنبد این بقعه نیز از نوع گنبدهای دو پوسته‌ای است. این دو پوسته به شکل یک شبدر بر روی هم قرار گرفته‌اند. در این گنبد انواع و اقسام هنرهای باشکوه و اصیل ایرانی دست به دست هم داده‌اند و گنبدی خیره‌کننده را ایجاد کرده‌اند. انواع کاشی‌های معرق با طیف‌های متفاوتی از رنگ آبی از قبیل لاجوردی و فیروزه‌ای و ته مایه‌ای از رنگ سفید در کنار هم قرار گرفته‌اند.
بقعه سید رکن الدین محمد قاضی
یکی دیگر از جلوه‌های ویژۀ بقعۀ سید رکن الدین محمد قاضی تعبیۀ پلانی چهارضلعی در زیر گنبد فیروزه‌ای است. در این شاهکار به حق معماری یزد از گوشه‌سازی بسیار بهره برده شده است. در هر بخش چهار ضلع به هشت ضلع و به به شانزده ضلع تبدیل می‌گردند.
۱۲٫ بقعه‌ی سید گلسرخ
بقعه سید گلسرخ
یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد یا شاهکارهای معماری یزد بقعۀ سید گلسرخ است. این بنای تاریخی و دیدنی که از جاذبه‌های جذاب یزد به شمار می‌رود یک قبرستان، یک آب‌انبار، یک بازارچه، یک خانه آقا، یک نمازخانه و یک حسینیه دارد.
ورودی این بنا در بخش شمالی ساختمان قرار گرفته است. گنبد کهن این بقعه از جنس خشت و گل ساخته شده است.
بقعه سید گلسرخ
پ.ن: درست مثل سایر بناهای یزد که از جنس خشت و گل هستند. خشتی و گلی بودن بناها یک مشخصۀ یزدی به شمار می‌رود.
گنبد خشت و گلی با کاشی‌های آبی و تلفیقی از رنگ‌های لطیف دیگر تزئین شده است. همچنین لازم است اضافه کنم ازارۀ داخل بقعه با ارتفاعی بیش از یک متر با سنگ پوشیده شده است. سایر بخش‌های داخلی بقعه با گچ تزئین شده‌اند.
بقعه سید گلسرخ
در قسمت گریو گنبد بخشی شامل طاق‌نماها و پنجره‌هایی فلزی به چشم می‌خورد. این طاق‌نماهای و پنجره‌ها نیز در نوع خود بی‌رقیب و در زیبایی و چشم‌نوازی مثال‌زدنی هستند.
بقعه سید گلسرخ
آرامگاه سید گلسرخ مسقف با طاق و تویزه با پایه‌های کوتاه و قوسی جناقی‌شکل طراحی شده است. کف فضای داخلی بقعه از سنگ پوشیده شده است. البته جالب است بدانید که کف پشت بام و کف فضای بیرونی بقعه با آجر پوشیده شده‌اند. همچنین گنبد بقعه گردونه‌ای دارد که این کتیبه بر روی خود کاشی‌هایی معرق با نقش و نگار اسلیمی و هندسی دارد.
بقعه سید گلسرخ در تاریخ ۱۷ اسفند ماهِ سالِ ۱۳۸۱ با شمارۀ ثبت ۷۶۶۰ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت.
۱۳٫ موزه آب یزد
موزه آب یزد
در یزد در خانه‌ای ۵ طبقه تمام لوازم لازم برای حفاری قنات، ابزار و ادوات اندازه‌گیری حجم آب، وسایل تأمین روشنایی در قنات هنگام حفاری، اسناد و مدارک خرید و فروش آب و تعداد بسیاری از وقف‌نامه‌های قدیمی، کتابچۀ میراب‌ها و اسناد توزیع آب، ظروف نگهداری و حمل آب و بسیاری لوازم و اشیای ارزشمند دیگر در کنار هم گرد آورده شده‌اند. امروزه این خانۀ قدیمی یکی از جاهای دیدنی یزد محسوب می‌شود.
موزه آب یزد
موزه آب یزد
پ.ن: تماشای این موزه بسیار جالب توجه است. ما در روزگاری زندگی می‌کنیم که آب از طریق لوله‌کشی خیلی راحت به خانه‌های ما می‌رسد. ما برای استفاده از آب کافی است اهرمی را حرکت دهیم. در صورتی که در سال‌هایی نه چندان دور شاید فقط یکی دو نسل پیش از ما لازم بوده برای رسیدن به آب دست به حفاری بزنند و با سایر لوازمی که در این موزه در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفته است عملیات جان‌فرسایی را انجام دهند. با دیدار از این موزه ارزش واقعی آب به ما یادآوری خواهد شد.
موزه آب یزد
در این خانۀ دیدنی یک رشته کاریز به چشم می‌خورد. این رشته کاریز که درست از میان خانۀ موزه آب عبور می‌کند چزیز حول و حوش ۱۰۰ سال قدمت دارد. همچنین در بام این خانه یک چاه‌خانه وجود دارد. در گذشته از همین چاه‌خانه با کمک چرخ چاه آب می‌کشیده‌اند. با آبی که از این چاه‌خانه می‌کشیدند آب‌انبار خانه را پر می‌کرده‌اند. آب‌انبار خانه در طبقۀ همکف قرار دارد.
پ.ن: برای پرکردن آب‌انبار چند بار باید از چاه‌خانه آب می‌کشیده‌اند و از بام به طبقۀ همکف می‌برده‌اند؟؟؟؟ به کمک چند نفر برای انجام این کار لازم بوده است؟؟؟؟؟؟ چقدر وقت صرف انجام این کار می‌شده است؟؟؟؟؟؟؟؟ ما خیلی راحت زندگی می‌کنیم. آیندگان دربارۀ ما چه خواهند گفت!!!!!!!!!
موزه آب یزد
این خانه که با نام خانه کلاه‌دوز نیز شناخته می‌شود در زمینی به وسعت ۷۲۰ مترمربع و با خواست مرحوم حاج‌سیدعلی اکبر کلاه‌دوز ساخته شده است. مرحوم حاج‌سیدعلی اکبر کلاه‌دوز از جملۀ بارگانان سرشناس دوران قاجار بوده است. این خانه در سال ۱۲۶۶ شمسی در شمال میدان امیرچخماق یزد احداث شده است.
۱۴٫ بازار خان یزد
بازار خان یزد
یکی از جاهای دیدنی یزد که از بازارهای تاریخی و دیدنی شهر زیبا و دوست داشتنی یزد محسوب می‌شود بازار خان است. این بازار قدیمی و جذاب از ساخته‌های دوران قاجار به شمار می‌رود. ساخت این بازار به دستان توانمند معمار هنرمند دوران قاجار یعنی محمد تقی خان بافقی صورت گرفته است.
بازار خان یزد
بازار خان یزد ۲۷۴ متر طول و ۴ تا ۶ متر ارتفاع دارد. این بازار بزرگ و به حق پر طول و دراز پر سن و سال قریب به ۱۵۳ حجره یا مغازه در دل خود دارد. خوشبختانه تمام این ۱۵۳ مغازه در روزگار ما فعال هستند. اما این بازار کهنسال و پر خاطره تنها به ۱۵۳ مغازۀ فعال ختم نمی‌شود. جالب است بدانید این بازار علاوه بر مغازه‌ها، بازارها حمام، میدان و مدرسه هم دارد.
بازار خان یزد
بله همان طور که متوجه شدید این بازار در دل خود بازارهایی دیگر هم دارد. در واقع بازار خان یزد را می‌توان به یک هزارتو تشبیه کرد که از هر سمت که بروید یک شگفتی تازه در انتظار شما خواهد بود. در بازار خان بازارهای دیگری از قبیل بازار زرگری، بازار پنجه علی، بازار قیصریه، بازار علاقبندی، بازار کاشیگری، بازار چیت‌سازی، بازار ملا اسماعیل، بازار افشار، بازار صدری (معروف به شاهزاده فاضل)، بازار دروازه مهریز، بازار مسگری و همچنین بازار نخودبریزها به چشم می‌خورد.
بازار خان یزد
در گذشته‌های دور، در همان دوران که این بازار ساخته شد و برای اولین بار چراغش روشن شد و شکوهش جلوه کرد، این بازار بزرگ و پر زرق و برق مخصوص خوانین و بزرگان شهر و تجار بود و مردم عادی حق ورود به این بازار را نداشتند. احتمالاً کالاهای از فرنگ آمده در این بازار به فروش می‌رسیده است و وسع مردم عادی به خریدشان نمی‌رسیده است.
بازار خان یزد
در حال حاضر، در روزگار ما، پس از گذشت این همه سال همچنان این بازار فعال است و ۲۰ تیمچه (یعنی بازار کوچک) در این بازار بزرگ در حال فعالیت هستند. تمام این توصیفات نشان از پویایی و نفس کشیدن این بازار بزرگ و کهنسال دارند.
۱۵٫ آب‌انبار رستم گیو
آب‌انبار رستم گیو
آب‌انبار رستم گیو که یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد به شمار می‌رود در حاشیۀ بلوار بسیج در شهر یزد واقع شده است. این بنا نیز در دوران قاجار ساخته شده و از همان دوران به یادگار باقی مانده است. امروزه آب‌انبار رستم گیو یک جاذبۀ گردشگری محبوب و پرطرفدار محسوب می‌گردد. یکی از دلایل جذابیت این بنا علاوه بر تاریخی بودن و دیدنی بودن معماری آن واقع شدن این بنا در حاشیۀ بلوار بسیج شهر یزد است. آب‌انبار رستم گیو در تاریخ ۱۵ دی ماه سال ۱۳۷۵ با شمارۀ ثبت ۱۸۲۹ به عنوان یکی از آثار ملی ایرانی به ثبت رسید.
آب‌انبار رستم گیو
جالب است در مورد معماری این بنای تاریخی بدانید که این بنا بر فراز دشتی از خاک رس خالص قرار گرفته است. گنبد این آب‌انبار به شکل یک شلغم طراحی شده است و با آجرهای خشتی به طرحی به شکل سرو زینت یافته است. همچنین طاق نما و سر در ورودی منقش و مزین و هنرمندانه است.
آب‌انبار رستم گیو
پ.ن: رعایت موازین و اصول معماری اصیل یزدی در این بنا نیز همچون سایر بناهای یزد دیده می‌شود. موازینی از قبیل آجری بودن و تزئینات آجری. ضمناً واقع شدن بنای آب‌انبار بر روی سطحی از خاک رس نیز از ویژگی‌های بناهای ساخته شده در یزد به شمار می‌رود. این کویر سرخ سرشار است از خاک‌های رس.
آب‌انبار رستم گیو
در کنار گنبد شلغمی شکل آب‌انبار چهار بادگیر بلند در هر چهار طرف دیده می‌شود. همچنین این بنا یک خزینۀ بزرگ استوانه‌ای شکل نیز دارد. این خزینۀ بزرگ استوانه‌ای می‌تواند در آنِ واحد ۲۳۰۰ متر مکعب آب را در خود ذخیره کند. این استوانۀ ذخیره کننده ۱۵ متر عمق دارد همچنین قطر دهانۀ این انبار حجیم ۱۴ متر است.
آب‌انبار رستم گیو
پ.ن: آجری که برای ساخت و زینت دادن این بنا به کار گرفته شده است از نوع خاصی است. این نوع خاص از آجر به آجر فرش آب‌انباری در میان معماران و اهل فن معماری شناخته می‌شود. آجر فرش آب‌انباری از ملات ساروج ساخته می‌شود.
۱۶٫ خانۀ رسولیان در یزد
خانه رسولیان در یزد
خانۀ رسولیان، یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد به شمار می‌رود. این بنای باشکوه شهر یزد نیز از یادگارهای دوران قاجار محسوب می‌گردد. خانۀ رسولیان در سال ۱۲۸۳ هجری قمری ساخته شده است. این خانۀ دیدنی به همت و با خواست مرحوم حاج میرزا کاظم رسولیان و با دستان معمار توانمند و هنرمند دورۀ خود در شهر یزد محمد حسن محمد رحیم بنا شد.
خانه رسولیان در یزد
خانۀ زیبا و باشکوه و دیدنی رسولیان در محلۀ سهل بن علی در کوچۀ شهید صدوقی در بافت کهن شهر تاریخی یزد واقع شده است. خانۀ رسولیان در بدو ساخت و برای سال‌های سال کاربری مسکونی داشت. تا اینکه در سال ۱۳۶۸ وقف دانشگاه یزد شد. از آن سال این خانه بسیار مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است. امروزه خانۀ رسولیان بخش مهمی از دانشگاه معماری و شهرسازی شهر یزد محسوب می‌شود.
خانه رسولیان در یزد
این خانۀ قدیمی امروزه یکی از مهمترین محیط‌های علمی و آموزشی ایران زمین و به خصوص شهر یزد به شمار می‌رود. از آنجایی که معماری یزد زبان‌زد خاص و عام است و شهرتی جهانگیر دارد به حق و به حتم باید این شهر از بهترین مراکز آموزش معماری و شهرسازی نیز برخوردار باشد و چه زیباتر از اینکه یکی از زیباترین بناهای شهر یزد محل آموزش معماری اصیل ایرانی و به خصوص یزدی باشد.
لازم به ذکر است که خانۀ رسولیان در تاریخ ۱۵ دی ماه سال ۱۳۷۵ هجری شمسی، با شماره ثبت ۱۸۳۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
خانه رسولیان در یزد
خانۀ رسولیان دو بخش اندرونی و بیرونی دارد. بخش بیرونی خود به قسمت‌هایی از قبیل حوضخانه، تالار، زیرزمین، بادگیر و اتاق ارسی تقسیم شده است. همچنین بخش اندرونی که حکم حریم خصوصی خانه را دارد از قسمت‌هایی از قبیل اتاق‌های سه دری، پنج دری، بادگیر، تالار، کلاه فرنگی، ارسی و حیاط مشجر تشکیل یافته است. همچنین در مرز میان اندرونی و بیرونی حمام عمارت واقع شده است.
پ.ن: در گذشته (یعنی همان دورانی که خانۀ رسولیان ساخته شده است و پیش از آن) تمام خانه‌ها به حمام مجهز نبوده‌اند. به همین دلیل هم در میان آثار و ابنیۀ تاریخی باقی مانده از گذشته بسیار به بناهایی برمی‌خوریم که حمام یا گرمابه‌های عمومی بوده‌اند. در یزد نیز حمام خان یزد در بازار خان یزد از حمام‌های عمومی معروف محسوب می‌شود.
۱۷٫ خانۀ هنر یزد
خانۀ هنر یزد
خانۀ هنر یزد در محلۀ قدیمی فهادان در همسایگی مدرسۀ ضیائیه یا همان زندان اسکندر و خانۀ لاری‌ها واقع شده است. این بنا یکی از جاهای دیدنی یزد به شمار می‌رود و نزد گردشگران بسیار محبوب است.
خانۀ هنر یزد
پ.ن: اگر دوست دارید بیشتر در مورد محلۀ قدیمی فهادان بخوانید می‌توانید به لینک زیر مراجعه کنید:
یزد و بناهای تاریخی در محلۀ قدیمی فهادان
خانۀ هنر یزد
خانۀ هنر در گذشته‌های دور، به قدر زندگی چهار نسل پی در پی، خانه و کاشانۀ خاندان ملک‌زاده بوده است. خشت خشت این خانه سرشار است از زندگی و زیستن. در روزگار ما این خانۀ پرشکوه پس از تجربۀ ۴ نسل به یک مرکز تاریخی و هنری بدل شده است. خانه‌ای که روزگار بسیاری سقف روی سر و پناه‌گاه خاندان بزرگ ملک‌زاده بوده است در حال حاضر به تمام مردم ایران زمین تعلق دارد و حکایت یزد و مردمش را روایت می‌کند.
خانۀ هنر یزد
وجه تمایز خانۀ هنر یزد در مقابل سایر خانه‌های تاریخی دیگر این است که در این خانه علاوه بر تماشای آثار تاریخی و اشیاء کهن امکان تجربه‌هایی از دوران کهن را نیز می‌بخشد. از جملۀ این تجربه‌ها دیدار و خرید صنایع دستی اصیل یزد و همچنین نوشیدن دمنوش‌های پر خاصیت گیاهی و قدم‌زدن در گالری هنری این خانۀ باشکوه را می‌توان نام برد.
خانۀ هنر یزد
پ.ن: بام خانۀ هنر یزد امکان تماشای بافت کهن شهر یزد را نیز ایجاد می‌کند. به خصوص اینکه این خانه در قدیمی‌ترین محلۀ یزد یعنی محلۀ فهادان واقع شده است.
خانۀ هنر یزد
خانۀ هنر یزد این اثر دیدنی و دل‌نواز قدیمی در تاریخ ۲۸ دی ۱۳۷۹ با شماره ی ثبت ۲۹۵۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
۱۸ مسجد جامع فهرج
مسجد جامع فهرج
یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد که به حق یک شاهکار اصیل معماری به شمار می‌رود مسجد جامع فهرج نام دارد. مسجد جامع فهرج یکی از قدیمی‌ترین و تماشایی‌ترین بناهای تاریخ یزد است. مسجد جامع فهرج در نیمۀ اول قرن اول هجری قمری ساخته شده است. بر این مبنا این مسجد تاریخی در روزگار ما بیش از ۱۴۰۰ سال قدمت دارد.
مسجد جامع فهرج
این مسجد تاریخی و تماشایی از هشت ستورن بزرگ، یک شبستان کوچک و یک منار گلی تشکیل شده است. البته لازم به ذکر است که منار گلی در قرن سوم به این بنا افزوده شده است.
مسجد جامع فهرج
مسجد جامع فهرج در تاریخ ۳۰ آذر ماه ۱۳۴۹ به عنوان یک اثر ملی ایرانی به ثبت رسیده است.
پ.ن: مسجد جامع فهرج در روستای فهرج که فقط ۲۵ کیلومتر با یزد فاصله دارد واقع شده است. برای بیان دقیق‌تر باید اضافه کنم که روستای فهرج در سمت جنوب شرقی یزد، در کنار راه اصلی جادۀ بافق – یزد قرار دارد. در ضمن گفتنی است که روستای فهرج یکی از روستاهای جذاب و دیدنی استان یزد به شمار می‌رود این روستای تماشایی علاوه بر مسجد جامع یک قلعۀ باستانی، یک آب‌انبار تاریخی نیز دارد.
۱۹ آرامگاه سید شمس الدین
آرامگاه سید شمس الدین
یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد که اتفاقاً کارشناسان خبرۀ هنر معماری اصیل ایرانی آن را یک شاهکار معماری دانسته‌اند آرامگاه سید شمس الدین نام دارد.
آرامگاه سید شمس الدین
آرامگاه سید شمس الدین در محلۀ چهار منار یزد واقع شده است. ویژگی منحصر به فردی که سبب شده است این بنای تماشایی یک شاهکار معماری شمرده شود تزئینات خاص و ظریف آن است. جالب است بدانید سید شمس الدین نام طراح این اثر شگرف معماری بوده است. در ضمن گفتنی است که آرامگاه سید شمس الدین در تاریخ ۳۱ تیر ماه ۱۳۱۳ با شمارۀ ثبت ۲۰۸ در فهرست آثار ملی ایران زمین به ثبت رسیده است.
۲۰ امام‌زاده سید جعفر
امام‌زاده سید جعفر
یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد که از شاهکارهای معماری مذهبی عرفانی یزد به شمار می‌رود، بقعۀ امام‌زاده سید جعفر است. این بقعه به نوۀ امام‌زاده ابوجعفر محمد تعلق دارد. بقعۀ امام‌زاده سید جعفر در مجاورت دروازۀ شهر یزد واقع شده است. این شاهکار معماری در قرن پنجم هجری قمری بنا شده است. این بقعۀ متبرک یکی از جاهای مهم مذهبی یزد به شمار می‌رود. اهالی یزد در روزهای مهم مذهبی در این بقعه گرد هم می‌آیند و مراسم مذهبی را با شکوهی هرچه تمام‌تر برگزار می‌کنند. به علاوه گردشگران نیز به منظور تبرک جستن و زیارت در هنگام ورود به شهر یزد ابتدا به این امام‌زاده وارد می‌شوند.
۲۱ قنات زارچ یا قنات باغ زارچ
قنات زارچ
یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد قنات زارچ یا قنات باغ زارچ نامیده می‌شود. بنابر نظر کارشناسان خبرۀ باستان‌شناسی زمان بهره‌برداری از این قنات در حدود سال‌های ۱۳۰۰ میلادی تخمین زده شده است. قنات زارچ عنوان طولانی‌ترین قنات ایران زمین را به خود اختصاص داده است. این قنات تاریخی و مهم در فهرست آثار ملی ایران و همچنین در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
قنات زارچ
گفته می‌شود در هنگام ورود اسلام به ایران مسجد جامع یزد در مجاورت این قنات ساخته شده است. مسلمانان برای این انتخاب دو منظور داشته‌اند یکی اینکه آب‌انبار بزرگ مسجد جامع از آب زلال این قنات پر شود دیگر اینکه نمازگزاران بتوانند به منظور وضوگرفتن از طریق پایاب از آب این قنات استفاده کنند.
قنات زارچ
قنات زارچ
نکاتی در مورد قنات زارچ که جالب است بدانید:
- مبدا قنات زارچ در حول و حوش روستای فهرج قرار دارد.
- میله‌های قنات پس از گذشتن از چند روستا از جمله خویدک، دهنو و اکرمیه به شهر یزد وارد می‌شود.
- قنات زارچ در ادامۀ مسیر خود از محله‌های مختلف شهر یزد از جمله میدان امیر چخماق عبور می‌کند.
- قنات زارچ پس از عبور از مسجد جامع یزد، از شهر یزد خارج می‌شود.
- قنات زارچ پس از خروج از شهر یزد راهش را به طرف زارچ کج می‌کند.
- قنات زارچ سه شاخه مجزا به نام‌های شیرین، شور و ابراهیم خویدکی دارد.
- تعداد میله چاه‌هایی که در طول سه شاخۀ شیرین، شور و ابراهیم خویدکی حفر شده‌اند، بیش از یک هزار حلقه تخمین زده شده است.
۲۲ مسجد جامع خرانق یزد
مسجد جامع خرانق یزد
یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد که یک شاهکار معماری تاریخی به شمار می‌رود مسجد جامع خرانق یزد نام دارد. این مسجد تماشایی و تاریخی در روستای خرانق یزد واقع شده است. روستای خرانق از توابع شهرستان اردکان به شمار می‌رود. روستای خرانق در حدود ۵۰ کیلومتر با شهرستان اردکان و همچنین در حدود ۸۵ کیلومتر با استان یزد فاصله دارد. همچنین لازم به ذکر است که روستای خرانق یزد در جادۀ اردکان به طبس واقع شده است.
مسجد جامع خرانق یزد
در قسمت شمالی بنای تاریخی مسجد خرانق یزد یک منارجنبان به چشم می‌خورد. گفته می‌شود این منارجنبان به دوران حکومت سلجوقیان تعلق دارد. اگر این گفته صحت داشته باشد قدمت منارجنبان بیشتر از قدمت بنای مسجد خواهد بود.
مسجد جامع خرانق یزد
در داخل مسجد خرانق یزد یک گرمخانه، یک محراب، یک حسینیه و یک منبر دیده می‌شود. همچنین در نمای بیرونی این مسجد تاریخی به منظور زینت بنا از آجر بهره برده شده است.
پ.ن: قاعدۀ زینت در شاهکارهای معماری یزد در مورد این بنا نیز رعایت شده است.
مسجد جامع خرانق یزد
در مسجد خرانق یزد یک نیم طبقه در دو سمت محراب واقع شده است. همچنین این بنا به یک حیاط تابستانی نیز مجهز است. همان طور که در بندهای پیشین ذکر شد در این بنا یک مناره بلند و کهنسال وجود دارد. قدمت این بنا بر مبنای نظر متخصصان این امر بیش از قدمت بنای اصلی مسجد تخمین زده شده است. این مناره خود به تنهایی یک جاذبۀ مهم گردشگری محسوب می‌شود. زیرا این منار طوری طراحی و پرداخته شده است که به آسانی به حرکت در خواهد آمد. در واقع می‌توان گفت این مناره یک منار جنبان است. این منار جنبان جذاب و تماشایی در تاریخ ۱۸ آبان ماه ۱۳۷۸ با شمارۀ ثبت ۲۴۴۰ در فهرست آثار ملی ایران زمین جای گرفته است.
۲۳ کنیسه ملا آقا
کنیسه ملا آقا
یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد که قدمت آن به دوران حکومت قاجار می‌رسد کنیسۀ ملا آقا نام دارد. کنیسۀ ملا اقا یک جاذبۀ گردشگری مهم شمرده می‌شود. هر ساله تعداد بسیاری از گردشگران در سفر به یزد از کنیسۀ ملا آقا دیدن می‌کنند. این اثر جذاب و تماشایی در تاریخ ۲۵ اسفند سال ۱۳۷۹ با شمارۀ ثبت ۳۶۱۶ در فهرست آثار ملی ایران زمین جای خود را مشخص کرد.
پ.ن: به محل عبادت یهودیان کنیسه گفته می‌شود.
کنیسه ملا آقا
کنیسۀ ملا آقا گرچه در دوران حکومت قاجار بنا شده است اما در حال حاضر نیز فعال است. علاوه بر گردشگران کنجکاو و مشتاق که هر ساله به دیدار از این بنا می‌پردازند یهودیان ساکن شهر یزد نیز در این کنیسه به عبادت می‌پردازند. بر این مبنا می‌توان گفت یزد یکی از شهرهای ایران زمین است که دین‌ها و آیین‌های مختلف را در کمال صلح و دوستی در کنار یکدیگر قرار داده است.
۲۴ برج خاموشان
برج خاموشان
یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد که گردشگران مشتاق و کنجکاو با تاریخ ایران باستان را به خود فرامی‌خواند برج خاموشان نام دارد. برج خاموشان در سمت جنوب شرقی شهر یزد واقع شده است و با یزد تنها ۱۵ کیلومتر فاصله دارد. این برج باستانی در حول و حوش منطقۀ صفائیه و بر فراز کوهی به نام دخمه که از نوع کوه‌های رسوبی محسوب می‌شود و ارتفاع زیادی ندارد، قرار گرفته است.
برج خاموشان
برج خاموشان از دو بنای سنگی دایره‌شکل تشکیل شده است. در میان این دو بنای سنگی را فضایی میان تهی به چشم می‌خورد. این فضای میان تهی را دخمه یا دادگاه زرتشتیان می‌نامند.
برج خاموشان
دو بنای سنگی برج مانند، از یک بنای قدیمی‌تر که با نام مانکجی هاتریا خوانده می‌شود و یک بنای جدیدتر که گلستان نام دارد تشکیل شده است. دخمۀ گلستان ۲۵ متر قطر دارد. همچنین دیوار این دخمه از سطح تپه ۶ متر است. دخمۀ مانکجی نیز ۱۵ متر قطر دارد.
برج خاموشان
در سمت شمالی برج خاموشان عمارت‌هایی از جنس خشت و گل و آجر و سنگ ساخته شده است. این عمارت‌ها خیله نام دارند. خیله‌ها به تجهیزات و امکانات رفاهی مجهز هستند. قدیمی‌ترین این خیله‌ها به دوران صفویه تعلق دارند.
برج خاموشان
پ.ن: زرتشتیان از گذشته‌های دور تا حوالی ۴۰ سال گذشته اموات خود را بر اساس اصول و قواعد و فرهنگ و آداب و رسوم مذهب خود در دخمه قرار می‌دادند. اموات در دخمه طعمۀ کرکسان می‌شدند. سرانجام استخوان‌های باقی‌مانده از اجساد در استودان که چاهی در فضای میان تهی دخمه است قرار می‌دادند. به عبارتی دیگر دخمه‌ها قبرهایی چند بار مصرف بوده‌اند. در شاهنامه نیز بارها و بارها به طعمه‌شدن اموات توسط کرکس‌ها اشاره شده است.
برای بیشتر خواندن در مورد آتشکده‌ها و دخمه‌ها در شهر یزد:
آتشکده‌های زرتشتیان و دخمه‌ها در استان یزد
۲۵ موزۀ مارکار
موزۀ مارکار
یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد موزۀ مارکار نام دارد. موزۀ مارکار از آتشکدۀ یزد فقط و فقط به اندازۀ ۱۰ دقیقه پیاده‌روی فاصله دارد. موزۀ مارکار یزد در زیر زمین واقع شده است. شاید یکی از جذابیت‌های ویژۀ این موزه همین پنهان‌بودن آن در دل زمین باشد.
موزۀ مارکار
موزۀ مارکار در حدود ۸۰ سال پیش به دستان خیّر و نیکوکار پشوتن جی مارکار احداث شد. در ابتدا این مجموعه به عنوان پرورشگاه برقرار شد. پس از مدتی به یک خوابگاه شبانه روزی تبدیل شد. سپس همین بنا به عنوان دبستان و دبیرستان مورد بهره‌برداری قرار گرفت. اما امروزه این بنایِ بیش از ۸۰ ساله به یک موزه بدل شده است. در این موزۀ تاریخی امکان بازدید از مجموعۀ خیریۀ مارکار، و یادگارهای به جا مانده از شادروان سرفراز پشوتن جی مارکار، چشمه‌ای از تاریخچۀ دین زرتشتی، برخی از آموزه‌های اشوزرتشت اسپنتمان، اخبار موثقی از آیین‌ها و جشن‌های زرتشتی، نمونه‌هایی اصیل از پوشش‌های دینی و سنتی و آتشکده و چگونگی عبادت در آیین زرتشتیان و ویژگی‌های موبدان زرتشتی و جلوهای از زیارتگاه‌های زرتشتی به نمایش گذاشته شده است.
موزۀ مارکار
موزۀ مارکار در سال ۱۳۹۴ با مسئولیت اسفندیار اختیاری افتتاح شد. این موزۀ تاریخی یزد به فهرست آثار ملی ایران زمین افزوده شده است.
موزۀ مارکار
پ.ن: موزۀ مارکار به طور جامع و کامل ایران باستان و یادگارهای آیین زرتشتی را به نمایش گذاشته است. برای بیشتر دانستن از آیین‌های باستانی و زرتشتی لازم است به چنین گنجینه‌هایی رجوع کنیم تا بدین ترتیب از اخبار دقیق گذشتگان مطلع شویم.
۲۶ موزۀ سکه و مردم‌شناسی حیدرزاده
موزۀ سکه و مردم‌شناسی حیدرزاده
یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد موزۀ سکه و مردم‌شناسی یزد نامیده می‌شود. این موزه در یکی از قدیمی‌تین محله‌های یزد واقع شده است. این موزه حاصل تلاش و علاقۀ بی‌شائبۀ استاد حسین حیدرزاده است. استاد حسین حیدرزاده از اساتید مسلم سکه‌شناسی هستند.
موزۀ سکه و مردم‌شناسی حیدرزاده
اشیائ نفیس و ارزشمندی که در این موزه گردآوری شده‌اند حاصل تلاش و استقامت استاد از سال ۱۳۳۵ تا سال ۱۳۸۳ است. امروزه در نتیجۀ این تلاش بی‌وقفۀ چند ساله بیش از ۵۰۰۰ عدد سکه متعلق به دورۀ هخامنشیان تا روزگار ما در موزۀ سکه و مردم‌شناسی حیدرزاده قابل مشاهده هستند.
موزۀ سکه و مردم‌شناسی حیدرزاده
در این موزۀ مردمی و تاریخی علاوه بر سکه و انواع اسکناس، ابزار و ادوات جنگی متعلق به دوران مختلف، ظرف و ظروف مورد استفاده در دوران پیشین، انگشترهایی از جنس عقیق و برنج، انواع و اقسام زنجیر و زیورآلات عتیقه در این مجموعه در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفته است.
موزۀ سکه و مردم‌شناسی حیدرزاده
پ.ن: این موزه به حق به مردم‌شناسی و شناخت جامعۀ دوران گذشته کمک شایانی خواهد کرد. موزه‌هایی این چنینی گنجینه‌هایی ارزشمند به شمار می‌روند. زیرا تاریخ و هنر را با تمامی جلوه‌های زیباشناختی آن در معرض دید تماشاگران قرار داده‌اند.
۲۷ برج و باروی لب خندق
برج و باروی لب خندق
یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد برج و باروی لب خندق نام دارد. این عمارت در سال ۴۳۲ هجری قمری بنا شده است. برج و باروی لب خندق با سرپرستی ابو یعقوب، ابو مسعود و ابوجعفر و ابو یوسف بنا شده است. این افراد ۴ سرهنگ از اعضای حکومت امیر عضد الدین علاء الدوله بوده‌اند.
برج و باروی لب خندق
برج و باروی لب خندق در حقیقت حصاری برای شهر به شمار می‌رود. این حصار حدوداً هزار ساله در گوشه و کنار خود ۴ دروازه دارد. این چهار دروازه با نام‌های قطمیان، کوشکنو، مهریجرد و دروازه کیا شناخته می‌شوند. یکی از دروازه‌های شهره و پر رفت و آمد این حصار هزار ساله دروازۀ کیا است.
برج و باروی لب خندق
پ.ن: به حتم این حصار محکم نیز از آسیب بلایای طبیعی در امان نبوده است. جالب است بدانید سیل مهیبی در سال ۶۷۳ هجری قمری ویرانی بسیاری در بخشی از این حصار مستحکم پدید آورد. ویرانی‌های حاصل از این سیل مهیب در دورۀ سلطنت اتابک یوسف شاه بن طغان مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت.
۲۸ مسجد لرد آسیاب یزد
مسجد لرد آسیاب یزد
یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد مسجد لرد آسیاب نام دارد. این مسجد در واقع یک حسینیۀ تاریخی به شمار می‌رود. این بنا در دورۀ قاجار ساخته شده است. مسجد لرد آسیاب یزد در شهر دارالعباده در بلوار بسیج در کوچۀ طهمورث در بازارچۀ لرد آسیاب واقع شده است. این حسینیۀ تاریخی و محبوب در سال ۱۳۸۵ در فهرست اثار ملی ایران زمین جای گرفته است.
۲۹ بازار زرگری یزد
بازار زرگری یزد
یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد که یکی از شاهکارهای معماری به شمار می‌رود و شکوهی وصف‌ناپذیر دارد بازار زرگری در یزد است. شاید جالب باشد که بدانید بازار زرگری یزد متعلق به قرون ۱۲ و ۱۳ هجری قمری است. این بازار دلکش و پرجلا و درخشان در سال ۱۳۸۲ به عنوان یک اثر تاریخی در فهرست آثار ملی ایرانی به ثبت رسیده است.
بازار زرگری یزد
بازار زرگری یزد در خیابان قیام واقع شده است. طلاجات و زیورآلات یزد شهرۀ آفاقند. در واقع طلاجات و زیورآلات یزد از بهترین کیفیت برخوردار هستند. بنابراین یکی از سوغات‌هایی که می‌توانید از شهر یزد تهیه کنید و برای عزیزان خود به عنوان یادگار هدیه دهید طلای یزدی است.
۳۰ خانه نواب وکیل
خانه نواب وکیل
یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد که به حق یکی از شاهکارهای معماری به شمار می‌رود خانۀ نواب وکیل نامیده می‌شود. این خانۀ قدیمی و تماشایی از یادگارهای دوران قاجار محسوب می‌شود. خانۀ نواب وکیل در خیابان امام خمینی یزد، در مجاورت بوستان فهادان واقع شده است.
خانۀ نواب وکیل
خانۀ نواب وکیل در مورخ ۱۷ اسفند ماه سال ۱۳۸۱ با شمارۀ ثبت ۷۷۶۲ در فهرست مطول آثار ملی ایران زمین افزوده شد.
۳۱ مجموعه شاهزاده فاضل یزد
مجموعه شاهزاده فاضل یزد
یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد که یک شاهکار معماری نیز ب شمار می‌رود با نام مجموعه شاهزاده فاضل شناخته می‌شود. این مجموعۀ دیدنی و جذاب از یک بقعه که متعلق است به شاهزاده فاضل و یک زیارتگاه مخصوص به شاهزاده فاضل به علاوۀ حسینیه‌ای به نام شاهزاده فاضل و یک بازار که به نام شاهزاده فاضل خوانده می‌شود تشکیل شده است.
مجموعه شاهزاده فاضل
بنای مجموعۀ شاهزاده فاضل به دوران تیموریان یعنی حول و حوش قرن هشتم هجری متعلق است. این مجموعۀ تاریخی جای خود را در فهرست آثار ملی ایران زمین یافته است و هر ساله جمع بسیاری از گردشگران علاقه‌مد به آثار تاریخی و اماکن مذهبی را به خود جذب می‌کند.
۳۲ بازار مسگرها
بازار مسگرها
یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد با نام بازار مسگرها شناخته می‌شود. این بازار تماشایی و جذاب حالا، در دوران ما بیش از ۶۰۰ سال قدمت دارد. بر این مبنا این بازار دست کم به ۶ قرن پیش یعنی در حول و حوش قرون ۷ و ۸ هجری تعلق دارد.
بازار مسگرها
در بازار تاریخی مسگرها در یزد، فعالان صنف مسگری به امرار معاش و تولید ظروف مسی ظریف و هنرمندانه مشغول هستند. به حتم بهترین انواع طراحی بر ظروف مسی را در این بازار اصیل و قدیمی خواهید یافت. در واقع یکی دیگر از سوغات‌های مهم و اصیل و قابل توجه شهر تاریخی یزد همین ظروف مسی خواهند بود.
۳۳ بازار حاجی قنبر یزد
بازار حاجی قنبر یزد
یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد با نام بازار حاجی قنبر شناخته می‌شود. این بازار تاریخی و اصیل به قرن ۹ هجری قمری تعلق دارد. لازم به ذکر است که بازار حاجی قنبر بخشی از مجموعۀ امیر چخماق یزد به شمار می‌رود. در این بازار انواع و اقسام پارچه‌ها، شیرینی‌های اصیل و وسوسه برانگیز و خوشمزۀ یزدی حتی طلا و فرش به فروش می‌رسند.
۳۴ آب انبار امیرچخماق یا فاطمه ستی
آب انبار امیرچخماق (فاطمه ستی)
یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد با نام آب‌انبار امیر چخماق یا فاطمه ستی شناخته می‌شود. این آب‌انبار از جمله آب‌انبارهای کهن شهر یزد به شمار می‌رود و به هیچ وجه اغراق شمرده نخواهد شد اگر لقب شاهکار معماری را به این بنای تاریخی نسبت دهیم.
آب‌انبار امیر چخماق
آب‌انبار تاریخی امیر چخماق از یادگارهای دوران صفویه محسوب می‌شود. این آب‌انبار دو در ورودی دارد. یکی از درهای ورودی رو به میدان امیر چخماق و در دیگر در کوچۀ مجاور آن باز می‌شود.
آب‌انبار قدیمی امیر چخماق پنج بادگیر دارد. این بادگیرها از خشت ساخته شده‌اند. بادگیرهای آب‌انبار امیر چخماق هشت وجهی هستند. از این بادگیرها به منظور خنک‌کردن و تهویۀ آب به صورت طبیعی استفاده می‌شده است.
پ.ن: قرن‌های پیش که هنوز تسهیلاتی از قبیل برق را در اختیار نداشتیم از دانش و ابتکار و خلاقیت بیشتر بهره می‌بردیم. به این ترتیب با استفاده از طبیعت بر طبیعت غلبه می‌کردیم. در واقع از طبیعت برای راحت‌تر و بهتر زندگی کردن کمک می‌گرفتیم. در دوران گذشته کمتر به طبیعت آسیب می‌رساندیم و اتفاقاً در آغوش طبیعت آرام می‌گرفتیم.
آب‌انبار امیر چخماق
آب‌انبار امیر چخماق علاوه بر ۵ بادگیر یک گنبد خشتی نیز دارد. این گنبد تخم‌مرغی شکل در روزگار ما به واسطۀ یک سقف از آب‌انبار جدا می‌شود. آن طور که از شواهد تاریخی برمی‌آید در دوره‌ای آب‌انبار امیر چخماق به زورخانه تبدیل شده است و همین بدل‌شدن دلیلی بوده است برای ساختن سقفی که گنبد را از مخزن آب جدا کند.
پ.ن: آب‌انبار تاریخی و تماشایی امیر چخماق در مورخ ۱۴ اسفند ماه سال ۱۳۸۵ با شمارۀ ثبت ۱۷۸۹۴ در فهرست آثار ملی ایران زمین گنجانده شده است.
۳۵ خانه مبشر مقدم
خانه مبشر مقدم
یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد با نام خانۀ مبشر مقدم شناخته می‌شود. این خانۀ تماشایی نیز یکی از شاهکارهای معماری در شهر یزد به شمار می‌رود. خانۀ مبشر مقدم در محلۀ دارالشفا واقع شده است. این خانۀ تاریخی، جذاب و تماشایی با شمارۀ ۳۱۳۵۵ در فهرست آثار ملی ایران زمین به ثبت رسیده است.
خانه مبشر مقدم
خانۀ مبشر مقدم بر اساس طرحی چهار ضلعی ساخته شده است. این خانۀ بزرگ و تاریخی همچون سایر خانه‌های ساخته شده در مناطق کویریاز یک حیاط مرکز و اتاق‌هایی در اطراف حیاط تشکیل شده است.
پ.ن: این سبک در ساختن خانه‌ها نماد ماندالا را یادآوری می‌کند.
به علاوه در مرکز حیاط مرکزی یک حوض آبی نیز قرار گرفته است. در خانۀ مبشر مقدم اتاق‌ها در دو طبقه به اضافۀ زیر زمین تشکیل شده است. بر این اساس ظرفیت خانه سه برابر شده است.
خانه مبشر مقدم
خانۀ مبشر مقدم با مصالحی از قبیل خشت و آجر با ملات گل و گچ ساخته شده است. در واقع این بنا نیز از الگوی ساخت بناهای یزدی تبعیت کرده است. تزئینات ارزنده و بی‌مثال این بنای تاریخی گل‌بری‌های چشم‌نواز هستند.
۳۶ خانۀ قجری اعلم
خانۀ قجری اعلم
یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد خانۀ قجری اعلم نامیده می‌شود. این خانۀ قدیمی و اصیل یکی از شاهکارهای معماری یزد به شمار می‌رود. خانۀ قجری اعلم در آبان ماه سال ۱۳۹۴ با شمارۀ ۳۱۳۵۸ در فهرست آثار ملی ایران زمین به ثبت رسیده است.
خانۀ قجری اعلم
این خانۀ اصیل و ارزشمند در بافت کهن شهر یزد واقع شده است. این خانه همان طور که از نامش پیداست یادگاری از دوران حکومت قاجار است. این خانه نیز از طراحی خاص خانه‌ها در دوران قاجار و همچنین در شهر کویری یزد تبعیت می‌کند. خانۀ قجری اعلم نیز همچون سایر خانه‌های مناطق کویری حیاط در مرکز واقع شده و اتاق‌ها در اطرافش قرار گرفته‌اند. هچنین در مرکز حیاط یک حوض بزرگ آبی نیز خودنمایی می‌کند.
خانۀ قجری اعلم نیز همچون سایر خانه‌ها و بناهای شهر یزد از خشت و گِل و آجر ساخته شده است. این خانۀ قدیمی و اصیل در بخش حیاط و هشتی با گل‌بری‌هایی زیبا و چشم‌نواز زینت یافته است.
پ.ن: مرمت و بازسازی این خانه باعث ادامۀ حیات این خانه گردیده است. در واقع مرمت و بازسازی و مخصوصاً حفظ و نگهداری از بناهای تاریخی در سراسر ایران زمین وظیفه‌ای خطیر و ارزشمند به شمار می‌رود. شاهکارهای معماری معادن فرهنگ و هنر ایران زمین محسوب می‌شوند. برماست که با جان و دل در حفظ و نگهداری این معادن ارزنده بکوشیم تا واسطۀ خوبی برای رساندن اخبار گذشتگان به آیندگان بوده باشیم.
۳۷ خانه صادقیان
خانه صادقیان
از دیگر جاهای دیدنی یزد می‌توان به خانۀ صادقیان اشاره کرد. قدمت این بنای کهنسال به طور دقیق مشخص نیست. اما آن طور که از شواهد و قرائن استنباط می‌شود احتمالاً این خانه به دوران قاجار تعلق دارد. خانۀ صادقیان از دو بخش اندرونی و بیرونی تشکیل یافته است. در طراحی و معماری این خانه نیز شاهد یک حیاط مرکزی و اتاق‌هایی محیط بر حیاط مواجه هستیم. اتاق‌ها در دو طبقه ساخته شده‌اند. یک طبقه زیر زمین و یک طبقه همکف و همسطح با حیاط است. این خانه دو در ورودی دارد. هر دو در ورودی در ضلع شمالی بنا واقع شده‌اند. یکی از درها به زیر زمین باز می‌شود بر این مبنا احتمال می‌رود که این در ورودی و فضای زیر زمین برای احشام در نظر گرفته شده است.
ورودی بنا همچون سایر بناهای شهر یزد یک هشتی دارد. این هشتی از زینت‌های اصیل معماری بهره برده است. خانۀ صادقیان بر پایۀ معماری و قدمت طولانی در فهرست آثار ملی جای گرفته است.
۳۸ خانه معین الدین حاج صدر
خانه معین الدین حاج صدر
یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد خانه معین الدین حاج صدر نام دارد. این خانۀ قدیمی و تاریخی نیز به فهرست آثار ملی ایران زمین پیوسته است. پیوستن یک بنای تاریخی به فهرست آثار ملی به معنای حمایت و حفاظت از آن بنا به شمار می‌رود. در واقع آثار و ابنیه‌ای که به فهرست آثار ملی می‌پیوندند از گزند آسیب زمانه به دور خواهند بود. به علاوه اینکه هر اثری در فهرست آثار ملی جای نمی‌گیرد و اگر اثری یا بنایی تاریخی به فهرست آثار ملی پیوست از شکوه و ارزش و اهمیت بنا حکایت می‌کند. بنابراین خانه معین الدین حاج صدر نیز یک شاهکار معماری به شمار می‌رود و پذیرای قدوم گردشگران عزیز خواهد بود.
خانه معین الدین حاج صدر
خانه معین الدین حاج صدر از آثار باقی مانده از دوران پهلوی محسوب می‌شود. این خانۀ زیبا و باشکوه از دو بخش تشکیل شده است. یکی از این دو بخش مسکونی بوده‌اند. در این قسمت مسکونی معین الدین حاج صدر با پسرش زندگی می‌کرده‌اند. این خانه نیز از طرحی مستطیلی شکل تبعیت می‌کند. همچنین این خانه هم از دو در ورودی برخوردار است. مجاورت این خانۀ مسکونی با مسجد از همان ابتدای ساخت این بنا باعث شکوه و شهرت هرچه بیشتر این خانه گردید امروزه هم این خانه به مکانی برای روضه‌خوانی تبدیل شده است.
معماری یزد
یزد شهر خشت و گل است. اغلب آثار تاریخی در این شهر که نمودار معماری شهر هستند از جنس خشت و گل ساخته شده‌اند. هر شهری ویژگی‌های خاص خود را دارد. این ویژگی‌های خاص در نوع پوشش، لهجه و گویش، طعم و مزۀ غذا، بافت شهر و معماری جلوه می‌کنند. بر این اساس معماری شهر یزد کاملاً متمایز از سایر شهرهای ایران زمین است. زیبایی خاص این شهر آرامش بخش است و از نوعی صمیمیت خاص حکایت دارد. شاید به دلیل حضور همین صمیمیت و دلبرانگی باشد که شهر عزیز یزد همیشه مورد توجه علاقه‌مندان به امر گردشگری قرار گرفته است. در واقع قدم‌زدن در پیچ و خم کوچه‌های این شهر تماشایی یکی از جذاب‌ترین جلوه‌های آن به شمار می‌رود و می‌تواند قلب گردشگران مشتاق را به تپش وادارد. شما نیز در سفر به شهر محبوب یزد حتماً زمانی را برای آرامش و قدم‌زدن در کوچه‌های مختلف شهر اختصاص دهید و در این گشت و گذار باشکوه توجه به معماری بی‌نظیر این شهر زیبا را از یاد نبرید. همچنین سعی کنید پیش از ورود به بناهای تاریخی، نمای بنا را با دقت برانداز کنید. خشت‌های ظریفی که به شیوه‌های متفاوت در کنار هم قرار گرفته‌اند از نقش‌ها و طرح‌های پیچیده‌ای حکایت دارند. رازهای پنهان در این خشت‌ها را تنها با توجه و دقت بسیار می‌شود دریافت.
سفر به یزد
یزد یاقوت ایران زمین است. این شهر دلبرانه سرشار از زیبایی و تاریخ و فرهنگ و هنر است. در واقع در این یاقوت درخشان و کویری می‌توانید به وضوح ایران باستان و ایران صدر اسلام را شاهد باشید. چون این منطقه توانسته است تاریخ را با تمام آداب و رسوم زیبا و دل‌نواز دوران گذشته حفظ کند. همچنین اگر مشتاق هستید در مورد سنت‌های مرسوم در روزگار گذشته بدانید و با مراسمی از قبیل آیین چهارشنبه‌سوری یا جشن مهرگان یا نوروز باستانی بیشتر و عمیق‌تر آشنا شوید بهتر است شهر یزد را به عنوان مقصد سفر خود انتخاب کنید. یکی دیگر از ویژگی‌های ناب و دردانۀ شهر یزد حضور ادیان و مذاهب مختلف در کنار یکدیگر است. این ویژگی منحصر به فرد با وجود مسجدها و کلیساها و آتشکده‌ها و کنیسه‌ها در کنار یکدیگر، بروز و ظهور پیدا کرده است. در سفر به شهر بی‌مثال و تماشایی یزد سعی کنید تمام آثار دیدنی و تاریخی این شهر پر افتخار را ببینید. چون هریک از این آثار تماشایی کتاب قطور و پربرگی از تاریخ ایران زمین است که ماجراهایی بسیار شنیدنی را از سر گذرانده است. ماجراهایی که هر کدام می‌توانند قصۀ پرهیجان و تحسین‌برانگیزی باشند. در ضمن در سفر به این شهر دلربا در کنار گردش و دیدار از جاهای دیدنی یزد، غذاهای سنتی یزد و انواع آش سنتی یزد را هم امتحان کنید. گرچه که شهر یزد به انواع و اقسام شیرینی‌های خوشمزه و دلربا شهرت دارد و باقلوای یزد یکی از محبوب‌ترین و البته معروف‌ترین شیرینی‌ها در تمام جهان محسوب می‌شود. به همین دلیل میزبون پیشنهاد می‌کند از انواع و اقسام شیرینی‌های یزدی، مخصوصاً باقلوا، برای عزیزان خود سوغات ببرید تا آن‌ها نیز در شیرینی و لذت این سفر با شما سهیم شوند.
[…] […]
[…] جاهای دیدنی یزد ؛ ۳۸ شاهکار معماری ، یادگارهای تاریخ ای… […]
[…] جاهای دیدنی یزد ؛ ۳۸ شاهکار معماری ، یادگارهای تاریخ ای… […]
[…] جاهای دیدنی یزد ؛ ۲۸ شاهکار معماری ، یادگارهای تاریخ ای… […]
[…] جاهای دیدنی یزد ؛ ۲۸ شاهکار معماری ، یادگارهای تاریخ ای… […]
[…] جاهای دیدنی یزد ؛ ۲۸ شاهکار معماری ، یادگارهای تاریخ ای… […]
[…] […]